بسیاری از تحلیلگران هشدار داده‌اند که رویکرد پکن در استفاده از همسایه آسیای جنوب شرقی خود به عنوان مرکز بازاریابی و صادرات، می‌تواند مورد بررسی بیشتری قرار گیرد.
در جریان سفر دو روزه جو بایدن رئیس جمهور ایالات متحده به هانوی در تاریخ ۱۰ سپتامبر، قراردادهای میلیارد دلاری میان ویتنام و شرکت‌های آمریکایی از جمله بوئینگ، مایکروسافت و انویدیا امضا شد. در این بازدید، بایدن متعهد شد همکاری‌ها درحوزه‌های “رایانش ابری، نیمه هادی‌ها و هوش مصنوعی” عمق بیشتری یابد.
چندی پیش، جینا ریموندو، وزیر بازرگانی ایالات متحده، با فام مین چین، نخست وزیر ویتنام، در خصوص چگونگی پیشبرد مشارکت استراتژیک جامع خود، از جمله به رسمیت شناختن وضعیت اقتصاد بازار ویتنام توسط ایالات متحده، بحث و گفتگو کردند.
آلیسیا گارسیا هررو، اقتصاددان برجسته منطقه آسیا-اقیانوسیه در بانک سرمایه‌گذاری فرانسوی ناتیکزیس، می‌گوید: با توجه به این که چین از حیث وجود شرکت‌های تولیدی و سرمایه‌گذاری «بسیار بیشتر از ایالات متحده در ویتنام حضور دارد»، سؤال اصلی این است که آیا تعهدات بایدن و حرکت ایالات متحده به سمت تولید فناورانه، می‌تواند چین را از ویتنام بیرون کند یا خیر.
«موقعیت بسیار دشواری است، من فکر می‌کنم ویتنام سعی خواهد کرد هر دو کارت را بازی کند، اما مطمئنم که ایالات متحده از ویتنام خواهد خواست قوانین مبدأ خود را تقویت کند، به این معنی که دیگر امکان صادرات محصولات چینی، به نام محصولات ویتنامی یا چینی وجود نخواهد داشت و همین موضوع، شرکت‌های چینی فعال در ویتنام را با معضل بزرگی روبرو خواهد کرد.
به گفته گارسیا هررو، یکی از دلایل اصلی انتقال شرکت‌های چینی به ویتنام اجتناب از تعرفه‌ها است. کایل فریمن، شریک شرکت مشاوره تجاری دیزن شیرا در هانوی می‌گوید انتظار دارد تغییراتی را در زنجیره تامین شاهد باشیم.
” انتظار من اینست که این وضعیت کمی تغییر کند. همانطور که کشورهایی مانند ویتنام در بخش تولید تجربه بیشتری کسب می‌کنند، باید انتظار داشته باشیم که در زنجیره ارزش به سمت بالاتر حرکت کنند و همچنین در قسمت‌های مهم‌تر و اساسی‌تری از تولید مشارکت بیشتری داشته باشند”.
فریمن، که سال گذشته از پکن به هانوی منتقل شد، افزود ویتنام هنوز هم به دلیل هزینه‌های کم و نیروی کار جوان، از موقعیت خوبی برای به دست آوردن سهم بازار بزرگتر در صنایع کلیدی صادراتی برخوردار است.
هر چند به گفته او، نیروی کار این کشور به کارگرانی با تحصیلات بیشتر در حوزه‌های فناوری پیشرفته که بایدن در این بازدید به آنها اشاره کرده بود، نیاز دارد.
او ادامه داد: “ویتنام واقعا با کمبود مهندس روبروست، بنابراین به نظر من هر گونه سرمایه‌گذاری ایالات متحده، به ویژه از سوی دولت یا … در سطح دولتی، باید با آموزش در این زمینه‌ها نیز همراه باشد.”
به نظر می‌رسد هانوی از جنگ تجاری آمریکا و چین که در سال ۲۰۱۸ شروع شد، سود می‌برد. از آن زمان، شرکت‌های آمریکایی تولید را از چین به مراکز تولید جایگزین در آسیا منتقل کردند تا مشمول تعرفه‌ها نباشند و از گرفتار شدن در تنش‌های ژئوپلیتیکی شدید اجتناب کنند.
تجارت ویتنام با چین و ایالات متحده از آن زمان رونق گرفته است. طبق داده‌های گمرک ویتنام، چین سال‌هاست بزرگترین شریک تجاری ویتنام بوده و ارزش کل تجارت میان دو کشور در سال گذشته ۱۷۵٫۵۷ میلیارد دلار و با ایالات متحده آمریکا ۱۲۳٫۸۶ میلیارد دلار بوده است.
با این حال، ایالات متحده همچنان بزرگترین بازار صادرات ویتنام است و ۲۹٫۴ درصد از کل صادرات کالای ویتنام در سال گذشته را به خود اختصاص داده و قرار است در چارچوب اقتصادی هند و اقیانوسیه برای رفاه به رهبری ایالات متحده، توسعه یابد.
موقعیت ویتنام با داشتن دومین ذخایر بزرگ خاک کمیاب جهان پس از چین – با ۲۲ میلیون تن یا نیمی از ذخایر چین – پیش از این باعث برتری این کشور در جذب تولیدکنندگان فناوری که به مواد اساسی برای تولید نیاز دارند، ، شده بود.
با توجه به تمایل دولت‌های غربی به کاهش‌ریسک‌های مرتبط با چین در زنجیره تامین، انتظار می‌رود روابط اقتصادی واشنگتن و هانوی نزدیک‌تر شود.
در عین حال، ویتنام همواره تلاش کرده تا تنش‌های ژئوپلیتیکی را با همسایه قدرتمند خود متعادل کند و همچنان به زنجیره‌های تامین و سرمایه‌گذاری چین متکی باشد.
نگوئن چی دانگ، وزیر برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری ویتنام، هنگام شرکت در اجلاس کمربند و جاده در هنگ کنگ در ۱۳ سپتامبر، گفت که بازسازی ساختار زنجیره‌های تامین “فرصتی برای افزایش همکاری” بین چین، ویتنام و کشورهای آسیای جنوب شرقی است.
او خواستار “هماهنگی بیشتر در سیاست‌ها” در زمینه همکاری‌های اقتصادی، از جمله بنادر آزاد تجاری و اقتصاد دیجیتال شد.
به گفته نگوئن، سرمایه‌گذاران چینی در ویتنام فعال‌تر شده‌اند. در هشت ماه اول سال جاری، سرمایه‌گذاری سبز ثبت‌شده چین به ۲٫۷ میلیارد دلار رسید که حدود ۱۰ درصد از کل ۲۶ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری ثبت‌شده توسط ۴۰۰۰ شرکت چینی در ویتنام است.
چین در میان ۱۴۳ شریک سرمایه گذاری در ویتنام، در جایگاه ششم قرار دارد.
منبع: scmp
