با کاهش تقاضای خودروهای الکتریکی در داخل و مواجه شدن شرکت‌های خودروساز با تعرفه‌های واردات قابل‌توجه در ایالات متحده و همچنین تحقیقات اتحادیه اروپا در مورد یارانه‌های چینی (که به دنبال بررسی میزان و نحوه حمایت‌های مالی یا دولتی چین از این صنعت است)، خودروسازان چینی به خاورمیانه به منزله یک فرصت بزرگ رشد می‌نگرند که تاکنون از آن استفاده چندانی نشده است. در شش کشور حاشیه خلیج فارس، از جمله عربستان سعودی و امارات متحده عربی، خودروهای برقی تنها ۰٫۴ درصد از بازار خودروهای سواری را به خود اختصاص داده‌اند.
همین باعث شده تا برخی از مشهورترین خودروسازان چینی به این منطقه جذب شوند؛ شرکت خودروسازی چری در حال برنامه‌ریزی برای عرضه حداقل دو خودروی هیبریدی یا الکتریکی جدید است، در حالی که Xpeng Inc و برند برتر Zeekr متعلق به گروه هلدینگ ژجیانگ جیلی فروش در اسرائیل را آغاز کرده‌اند و برای ورود به کشورهای بیشتری در منطقه از جمله قطر و بحرین برنامه‌هایی در دست اقدام دارند.
اما تلاش شرکت‌های چینی برای افزایش حضور در این منطقه با چالش‌هایی هم روبروست است؛ از اقتصاد‌های ساده (ارزان بودن حامل‌های انرژی در کشورهای عمده تولیدکننده نفت ارزان) گرفته تا عدم آگاهی از برند در میان خریداران بالقوه، کمبود زیرساخت‌های شارژ و نگرانی‌ها در مورد عملکرد باتری خودروها در مقابله با گرمای شدید تابستان خاورمیانه.
احمد فیروزی، مدیر بازاریابی نمایندگی اتومبیل ناصر بن خالد قطر که با برندهایی مانند ام جی موتور و جوینت ونچر جیلی-ولوو با نام لینک اند کو همکاری می‌کند، می‌گوید: من فکر می‌کنم بازار خاورمیانه، یکدست نیست. خیلی از مناطق هنوز برای استفاده از خودروهای الکتریکی آماده نیستند. (ورود به بازار خاورمیانه) به عنوان یک ایده، بسیار عالی است اما استقبال از این خودروها در اینجا بسیار کند است. ما در شرکت خود، خودروهای برقی هم داریم، اما فروش و تقاضا برای این خودروها بسیار کم است. همچنین خطر بالا گرفتن جنگ اسرائیل و حماس نیز وجود دارد.
برخی از تولیدکنندگان بزرگ نفت در خاورمیانه برای گذار از سوخت‌های فسیلی که زیربنای رشد اقتصادی آنها بوده، و روی آوردن به فناوری‌های سبز به عنوان راه حلی جهانی برای کاهش گازهای گلخانه‌ای، وعده‌های بلندپروازانه‌ای داده‌اند.
امارات تا سال ۲۰۳۰ برای تغییر استراتژی انرژی خود، ۲۰۰ میلیارد درهم (۵۵ میلیارد دلار) سرمایه گذاری کرده و متعهد شده است تا سال ۲۰۵۰، خودروهای الکتریکی و هیبریدی بیش از ۵۰ درصد از ناوگان ملی این کشور را (که در حال حاضر ۴ درصد است)، تشکیل دهد.
عربستان سعودی امسال تاسیس کارخانه تولید Ceer، اولین برند داخلی خودروهای الکتریکی خود که قرار است در سال ۲۰۲۵ شروع به فروش خودرو کند، را تصویب کرد و اخیراً هم کارخانه دیگری را با شرکت Lucid Group Inc کالیفرنیا، افتتاح کرده است. این کشور قبلاً هم قراردادی به ارزش ۵٫۶ میلیارد دلار با شرکت خودروسازی چینی ممتاز Human Horizons Technology امضا کرده است که نشان دهنده علاقه مردم این منطقه به خودروهای رده بالا است. دولت ابوظبی هم در سال جاری ۷ درصد از سهام شرکت چینی Nio را خرید.
سهم برندهای چینی از ۶۱۶۵۰۰ دستگاه خودروی جدید فروخته شده در عربستان سعودی در سال گذشته، ۱۶ درصد بوده است. در سال ۲۰۲۲ پس از مکزیک، عربستان دومین واردکننده خودروهای چینی بود، اما امسال با افزایش صادرات به روسیه و اروپا جایگاه این کشور به رتبه پنجم رسید. بنا بر گزارش رسانه‌های محلی، برندهایی مانند MG در امارات متحده عربی رشد سریعی داشته و در سه ماه اول سال جاری، ۸۶ درصد رشد کرده‌اند.
در اسرائیل، شرکت BYD در صدر جدول فروش خودروهای الکتریکی قرار گرفته و در کل، در ۹ ماهه اول سال ۲۰۲۳، رتبه چهارم فروش خودروهای الکتریکی چینی را به خود اختصاص داده است. حدود ۸۰ درصد از ۱۶۰۰۰ دستگاه خودروی الکتریکی که در نیمه اول امسال به منطقه آزاد تجاری در استان مرکزی زرقاء اردن وارد شده نیز ساخت چین هستند.
شرکت‌های خودروسازی احتمالاً از تعمیق روابط اقتصادی چین با خاورمیانه سود می‌برند، درست همانطور که تاثیر تشدید تنش‌های تجاری در حال افزایش با اروپا و ایالات متحده بر حوزه خودروهای الکتریکی مشهود است و آرمان‌های این صنعت در خارج از کشور به خطر می‌اندازد. این موضوع، خاورمیانه را به یک چشم‌انداز سرمایه‌گذاری تبدیل کرده و می‌تواند به شرکت‌های چینی کمک کند تا راحت‌تر به منابع مالی جدید بالقوه دسترسی پیدا کنند و حتی مقررات واردات سخت در بازارهای غربی را دور بزنند.
در خاورمیانه، سلیقه مصرف کنندگان در حال تغییر است. هشام عامر، یک فروشنده خودرو در امارات متحده عربی که با برندهایی مانند Guangzhou Automobile Group Co کار کرده است، می‌گوید اکنون دیگر مشتریان خودروهای چینی را بادوام، قابل اعتماد و با قابلیت‌هایی همتراز با خودروهای آلمانی، آمریکایی یا ژاپنی می‌دانند که ارزش خرید دارند.
اقتصاد سوخت نیز به نفع خودروهای الکتریکی شروع به تغییر کرده است. با وجود اینکه هنوز هم در بسیاری از کشورها، داشتن خودروی بنزینی نسبتاً ارزان تمام می‌شود -مثلا در عربستان سعودی و قطر، قیمت بنزین بین ۲٫۱۸ تا ۲٫۳۵ دلار بر هر گالن هزینه دارد- در برخی کشورها داشتن خودروی الکتریکی از نظر مالی هوشمندانه است. به گفته عامر، در امارات متحده عربی، که دولت قیمت بنزین را بالاتر از ۳٫۴۳ دلار برای هر گالن تعیین کرده و پر کردن باک یک خودروی کوچک حدود ۵۰ دلار هزینه دارد، شارژ کامل یک خودروی برقی با اندازه مشابه حدود ۱۰ دلار است.
ییل ژانگ، مدیر عامل شرکت مشاوره Autoforesight شانگهای، بر این باور است که خاورمیانه احتمالا امیدوار کننده‌ترین بازار برای خودروسازان چینی است. او گفت که مشتریان ثروتمند ممکن است به طور خاص به خودروهای برقی که دارای فناوری‌های نوآورانه در داخل خودرو هستند و می‌توانند مانند پورشه به سرعت شتاب بگیرند، علاقه‌مند باشند.
شرکت‌های چینی همچنین به دنبال رفع نگرانی‌ها در خصوص مقاومت خودروهای خارجی در برابر گرمای شدید، شن و گرد و غبار خاورمیانه هستند.
پیتر ماتکین، رئیس تحقیق و توسعه Exeed، برند گران‌قیمت چری می‌گوید یکی از راه‌هایی که این برند دوام خودروهایش را آزمایش می‌کند این است که خودرو را برای یک روز کامل در تابستان بیرون بگذارد تا ببیند که محیط چگونه بر مواد سازنده خودرو تأثیر می‌گذارد. وی در ادامه گفت برخی از وسایل نقلیه که به طور خاص برای خاورمیانه طراحی نشده‌اند، پس از توقف طولانی مدت در بیرون شروع به ترک خوردن می کنند. عملکرد باتری نیز یکی از دغدغه‌های اصلی خودروسازان و مصرف‌کنندگان است.
به گفته سرتاج بایهان، دانشمند ارشد موسسه تحقیقات محیط زیست و انرژی قطر در دانشگاه حمد بن خلیفه، در تابستان‌های دوحه که دما می‌تواند به ۵۰ درجه سانتیگراد (۱۲۲ فارنهایت) برسد، زمان لازم برای شارژ یک خودروی الکتریکی از یک شارژر تجاری ۵۰ کیلوواتی، از ۴۰ تا ۴۵ دقیقه به دو ساعت و نیم افزایش می‌یابد.
دمای بالا در کنار نیاز مداوم به کولر گرفتن در خودرو، به معنای تخلیه سریع‌تر باتری‌ها است. یکی از خودروهای الکتریکی که در این موسسه مورد آزمایش قرار گرفت، کاهش برد خودرو از ۳۵۰ کیلومتر (۲۱۷ مایل) در زمستان به ۲۰۰ کیلومتر در تابستان را نشان داد. باتری‌ها در مناطق گرم‌تر بسیار سریع‌تر تخلیه می‌شوند و ظرفیت آنها در طول دوره گارانتی استاندارد ۱۰ ساله بین ۷۰ تا ۷۵ درصد کاهش می‌یابد.
حتی اگر موانع فناورانه هم برطرف شوند، باز هم برای شرکت‌های چینی تضمینی بر گرفتن سهم بازار خودروی منطقه نیست. زیرساخت‌های شارژ در بسیاری از کشورهای خاورمیانه کم تعداد است – در حال حاضر امارات متحده عربی کمتر از ۹۰۰ ایستگاه شارژ دارد، اگرچه وعده داده است که تا پایان سال ۲۰۵۰، ۳۰۰۰۰ ایستگاه شارژ نصب کند. در حالی که نظرات در مورد کیفیت خودروهای “ساخت چین” رو به بهبود است، بیشتر برندهای چینی در منطقه نسبتا ناشناخته هستند.
در نمایشگاه بین‌المللی خودروی ژنو در اکتبر، که امسال در دوحه برگزار شد، غرفه‌های برندهای چینی مانند چری و لینک اند کو، تعدادی از تماشاگران علاقه‌مند را به خود جذب کرده بودند، اما بیشترین بازدیدها از برندهای قدیمی مانند پورشه و لامبورگینی انجام گرفت.
برندهای معتبر غربی نیز در رقابت با خودروهای الکتریکی چینی به دنبال بازار خاورمیانه هستند. یکی از فروشندگان محلی گروه مرسدس بنز حداقل سه مدل خودروی الکتریکی در نمایشگاه دوحه عرضه کرد و سلوین گووندر، که مدیریت بازاریابی و فروش این شرکت در خاورمیانه و آفریقا را بر عهده دارد، گفت مشتریان نسبت به این خودروها علاقه نشان داده‌اند. او افزود رشد فروش خودروهای الکتریکی مرسدس در امارات، دو رقمی و در عربستان سعودی تک رقمی بوده است. زمان می‌برد تا کنجکاوی برخی از بازدیدکنندگان در مورد خودروهای الکتریکی چینی به خرید تبدیل شود.
وفا و محمد، یک زوج ۳۰ ساله ساکن دوحه گفتند در حال بررسی جایگزینی یکی از سه خودروی خود – کرولا، لکسوس و پورشه – با یک خودروی چری هستند. اما نگرانی در مورد عملکرد خودروهای الکتریکی در تابستان‌های قطر به این معنی است که آنها به این زودی خرید نخواهند کرد.
به گفته وفا، شاید وقتی که بقیه مردم هم شروع به رانندگی با خودروهای برقی کنند، ما هم در مورد آن فکر کنیم.
منبع: bloomberg
