بر اساس تجزیه و تحلیل محققان چینی و هوش مصنوعی، ابزارهای علمی؛ عمدتا ابزارهای تحلیلی یا اندازه گیری برای استفاده در آزمایشگاه، بیش از ۴۰ درصد از اقلامی را که پس از قرار گرفتن در فهرست کنترل صادرات تجاری ایالات متحده برای فروش به چین محدود شده بودند، تشکیل می‌دادند.
پس از آغاز جنگ تجاری بین چین و ایالات متحده در سال ۲۰۱۸، دانشمندان چینی گفتند که خرید ابزار تحقیقاتی از آمریکا به طور فزاینده‌ای دشوار است. در حالی که محققان از زمینه‌های مختلف شکایت یکسانی داشتند، معلوم نشد که وضعیت کلی تا چه اندازه برای دانشمندان در چین مشکل ساز شده است.
تا دسامبر سال گذشته، تعداد اقلام تجاری در لیست کنترل ایالات متحده به بیش از ۴۵۰۰ مورد افزایش یافته بود. بسیاری از اسامی فنی بودند که فقط توسط متخصصان در زمینه‌های تخصصی به رسمیت شناخته شد و هیچکدام رسماً به عنوان ابزار علمی طبقه بندی نشدند.
یک سیستم هوش مصنوعی بر روی پایگاه داده‌ای از اطلاعات دقیق در مورد اکثر سخت افزارهای مورد استفاده در آزمایشگاه‌های سراسر چین آموزش داده شد و مشخص شد که نزدیک به ۱۹۰۰ مورد (۴۲ درصد) در لیست ایالات متحده ابزارهای علمی هستند.
در گذشته، دسترسی چین به برخی از ابزارها محدود بود زیرا می‌توانست در تحقیقات نظامی مورد استفاده قرار گیرد. به گفته محققان، پس از آغاز جنگ تجاری، تحقیقات بنیادی و بخش‌های پیشرفته تولید چین به اهداف اصلی سیاست‌های کنترل صادرات ایالات متحده تبدیل شد.
پروفسور وانگ خوزهائو و همکارانش در کتابخانه ملی علوم، آکادمی علوم چین، در مقاله‌ای اعلام کرد: دولت ایالات متحده سعی کرد دسترسی چین به برخی از فناوری‌های نوظهور و بنیادی را محدود کند تا توسعه چین را در تحقیقات علمی و تولید صنعتی محدود کند.
ابزارهای علمی یکی از معدود محصولات تجاری هستند که معمولاً در چین ساخته نمی‌شوند. هیچ یک از ۲۰ تأمین کننده برتر ابزارهای علمی جهان چینی نیستند.
اما دانشمندان چینی به شدت به این ابزارها نیاز داشتند. بر اساس داده‌های دولت، حدود ۶۰ درصد از سرمایه گذاری چین در زیرساخت‌های تحقیقاتی در سال‌های اخیر صرف خرید ابزارهای علمی در خارج از کشور شده است.
در گذشته، دانشمندان غیرنظامی در چین می‌توانستند اکثر ابزارهای رایج را بدست آورند. آنها با کمک مالی حتی می‌توانستند یک آزمایشگاه پیشرفته با سخت افزار بهتر از همتایان خود در غرب ایجاد کنند. این کار پس از امضای قانون اصلاح کنترل صادرات در سال ۲۰۱۸ از سوی دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا دشوارتر شد.
یک فیزیکدان که در تاسیسات ملی تحقیقات کوانتومی در آنهویی، استان هفی کار می‌کند، در این باره گفت که آزمایشگاه آنها دو سال پیش سفارش ابزارهای اصلی را داده است. آنها هنوز منتظر اجازه مقامات آمریکایی برای ارسال این کالا به چین بودند. تیم تحقیقاتی تلاش کرده بود تا یک تامین کننده جایگزین پیدا کند اما این انتقال دشوار و وقت‌گیر بود.
طبق مطالعه وانگ، ابزارهای موجود در لیست کنترل صادرات ایالات متحده جدا نبوده، اما اغلب به دلیل فناوری‌های مشترک یا زمینه‌های کاربردی به دیگران مرتبط می‌شوند. به عنوان مثال، دستگاه اشعه ایکس، همراه با ابزار اندازه گیری طاقه‌هایی که می‌توانند در یک کارخانه شیمیایی استفاده شوند، ممنوع شد.
ترسیم این روابط پیچیده می‌تواند استراتژی‌های پنهان ایالات متحده را آشکار کند، اما این کار برای انسان‌ها کار سختی بود. در عوض، محققان از هوش مصنوعی برای پردازش مقدار زیادی از اسناد دولت ایالات متحده مربوط به ابزارهای علمی محدود استفاده کردند.
این مطالعه نشان داد که در قلب استراتژی کنترل صادرات ایالات متحده ابزارهای تحلیلی وجود داشت که از سیگنال‌های نوری یا الکترونیکی برای بررسی ساختار یک شی یا ویژگی‌های دیگر استفاده می‌کردند. سایر ابزارهای محدود شده شامل دستگاه‌های اندازه گیری با دقت بالا، ابزارهای مرتبط با لیزر، تجهیزات آزمایشگاهی برای بهبود فرایندهای صنعتی و ابزارهای تحقیقاتی مربوط به طراحی و توسعه تراشه‌های رایانه‌ای است.
یکی از زمینه‌های قابل توجهی که ایالات متحده آن را ممنوع نکرد ابزارهای مورد استفاده در تحقیقات پزشکی بود. این می‌تواند تا حدی به دلیل اعتماد ایالات متحده در مورد تسلط خود در این بخش باشد اما “با بهبود قدرت کلی چین در آینده، به ویژه پس از همه گیری کووید -۱۹ در سال ۲۰۲۰، ابزار و تجهیزات در زمینه آزمایشات بیوشیمیایی و واکسن‌های ویروسی”، طبق نوشته وانگ و همکارانش، ممکن است به مناطق کنترلی جدیدی تبدیل شوند.
بر اساس مطالعه جداگانه‌ای که محققان گمرک چین در ماه مه انجام دادند، دولت چین کمپین‌های متعدد سراسری را برای ترویج ابزارهای علمی داخلی راه اندازی کرده است زیرا وابستگی به عرضه خارج از کشور به تهدیدی برای امنیت ملی تبدیل شده است.
اما استقبال از محصولات داخلی در حال حاضر زیاد نیست. برخی از آنها مشکلات فنی کوچکی داشتند که می‌تواند یک آزمایش را خراب کند. مقامات مجبور بودند از مشوق‌های مالی مانند کاهش مالیات برای تشویق آزمایشگاه‌ها به استفاده از محصولات داخلی استفاده کنند.
به گفته محققان گمرک، تا پایان سال ۲۰۱۹ بیش از ۴۰۰۰ سازنده ابزار علمی در چین وجود داشت. اکثر آنها محصولات رده پایین تا متوسط تولید می‌کردند. چند شرکت نوپا، شرکت‌های غربی را در بازار پیشرفته به چالش کشیدند، اما سهم آنها در بازار ناچیز باقی ماند.
به گفته برخی از کارشناسان صنعتی، شرکت‌های چینی نتوانستند در مدت کوتاهی با همتایان غربی خود ارتباط برقرار کنند زیرا ساختن بهترین ابزارهای علمی نیازمند چندین دهه تحقیق و تجربه است.
در برخی بخش‌ها، مانند فناوری کوانتومی که چین در آن پیشرو است، محققان شرکت‌هایی را برای ساخت ابزارهای خود ایجاد کرده‌اند زیرا نمی‌توانند آنها را از خارج خریداری کنند.
