به گزارش ساوت چاینا مورنینگ پست، دانشمندان چینی از پیوند سلول‌های بنیادی برای افزایش طول عمر باروری میمون‌های ماده استفاده کرده‌اند و این یافته‌ها می‌تواند به بهبود باروری زنان کمک کند.
پیری فیزیولوژیکی تخمدان یک فرآیند اجتناب ناپذیر است که بر تولید مثل زنان تأثیر می‌گذارد و می‌تواند کیفیت زندگی را کاهش دهد. در حال حاضر هیچ درمان موثری برای بازیابی اساسی عملکرد تخمدان و بهبود باروری وجود ندارد.
پیوند سلول‌های بنیادی به تخمدان‌هایی که دچار پیری زودرس شده‌اند، در نجات عملکرد تخمدان‌ها نویدبخش بوده است، بنابراین تیمی از دانشمندان چینی تصمیم گرفتند که آزمایشاتی را انجام دهند مبنی بر اینکه آیا این می‌تواند روی تخمدان‌های پیری طبیعی نتایج مثبت داشته باشد یا نه.
این تیم تحقیقاتی بیان داشتند میمون‌هایی که با سلول‌های بنیادی درمان شده‌اند سطوح هورمونی را بهبود بخشیدند، تخمدان‌های آنها فولیکول‌های در حال رشد بیشتری را نشان می‌دهند، همچنین سطوح بالاتری از تکثیر و سطوح پایین‌تری از فیبروز را نشان می‌دهند.
کاهش تدریجی تخمدان که زنان با نزدیک شدن به یائسگی تجربه می‌کنند می‌تواند باعث مشکلات باروری شود. تخمدان‌ها برای باروری حیاتی هستند، آنها تخمک‌ها و همچنین هورمون‌های جنسی مانند استروژن و پروژسترون را تولید می‌کنند. عملکرد آنها به تعداد فولیکول‌های اولیه – متشکل از یک تخمک نابالغ و سلول‌ها – که در تخمدان وجود دارند بستگی دارد.
زنان با تعداد محدودی از فولیکول‌های اولیه متولد می‌شوند که پس از بلوغ به فولیکول‌های در حال رشد تبدیل می‌شوند. با افزایش سن زنان، ذخایر تخمدان آنها کاهش می‌یابد که در نهایت منجر به یائسگی می‌شود.
در آن مرحله، قاعدگی متوقف می‌شود زیرا تخمدان‌ها ترشح تخمک را متوقف می‌کنند و هورمون‌های کمتری تولید می‌کنند. این می‌تواند منجر به ابتلای زنان به پوکی استخوان و همچنین بیماری‌های عصبی و قلبی عروقی شود. پیش از یائسگی، هنگامی که کاهش تدریجی تخمدان شروع می‌شود، منجر به این امر می‌شود. این معمولاً بین اواخر دهه ۳۰ و اواسط دهه ۴۰ رخ می دهد، اگرچه بر اساس جمعیت شناسی متفاوت است.
مطالعات نشان داده‌اند که فولیکول‌های اولیه حفظ شده در این دوره می‌توانند برای افزایش طول عمر باروری و تاخیر در شروع یائسگی عملکردی مثبت داشته باشند.
به گفته محققان، درمان جایگزین هورمونی یکی از درمان‌های توصیه‌شده برای کاهش علائم ناشی از کاهش تولید هورمون است، اما به گفته محققان، افرادی که از آن استفاده می‌کنند خطر ابتلا به سرطان سینه، مشکلات قلبی و سکته را افزایش می‌دهند.
محققان می‌گویند: توسعه استراتژی‌های ایمن‌تر و مؤثرتر برای کاهش پیری طبیعی تخمدان بسیار مهم است.
این تیم با مطالعه ذخایر فولیکول اولیه در زنان چینی که معمولاً کاهش باروری را در سن ۳۷ سالگی تجربه می‌کنند و در حدود ۴۶ سالگی وارد یائسگی می‌شوند، شروع کردند.
این تیم با استفاده از تخمدان‌هایی که از زنانی که تحت عمل جراحی برداشتن رحم برداشته شده بودند، دریافتند که ذخیره فولیکول اولیه از حدود ۱۱۰۰۰ در زنان ۳۵ تا ۳۹ ساله به حدود ۶۷۰۰ سال در سنین ۴۰ تا ۴۴ کاهش یافته است. سپس به ۱۰۰۰ برای افراد ۴۵ تا ۴۹ ساله و فقط ۱۵۰ برای افراد ۵۰ تا ۵۲ ساله کاهش یافت. اما محققان دریافتند که فولیکول‌های باقی مانده هنوز هم می‌توانند به فولیکول‌های در حال رشد تبدیل شوند.
پیوند سلول‌های بنیادی مزانشیمی، که می‌توانند به انواع سلول‌ها تمایز یابند، در کاهش پیری زودرس تخمدان‌ها نویدبخش بوده است. به دست آوردن سلول‌های بنیادی مزانشیمی چالش برانگیز است و عوارض جانبی طولانی مدت بالقوه‌ای مانند واکنش‌های ایمنی و تشکیل تومور وجود دارد که کاربردهای آن را محدود می‌کند.
بنابراین محققان از سلول‌های M سلول‌های مشابه سلول‌های بنیادی مزانشیمی مشتق از سلول‌های بنیادی جنینی انسان استفاده کردند. به گفته محققان، این نوع سلول “توجه را به خود جلب کرده است زیرا عملکردهای تعدیل کننده ایمنی و ضد فیبروتیک قوی‌تری دارد و می‌تواند در مقیاس بزرگ تولید شود.”
این تیم سلول‌های M را به تخمدان‌های نوعی میمون که به‌طور طبیعی در حال پیری هستند پیوند زدند، سن و علائم آنها با گروه کنترل که در دوران پیش از یائسگی بودند، هم‌تراز بود و دریافتند که عملکرد تخمدان آنها بازسازی شده است.
این تیم گفت: «میمون‌ها سالم پیدا شدند و هیچ یک از آنها تا آخرین پیگیری که نشان‌دهنده بی‌خطر بودن پیوند سلول‌های M بود، از التهاب حاد یا بیماری‌های بدخیم رنج نمی‌بردند.»
در مقایسه با میمون‌های کنترل، میمون‌های تحت درمان شاهد بهبود باروری و تولید هورمون، رشد بهتر فولیکولی و همچنین مهار فیبروز تخمدان و آسیب DNA بودند. دانشمندان بیان داشتند “پیوند سلول M یک استراتژی بالینی عملی برای پیری فیزیولوژیکی تخمدان و افزایش طول عمر باروری است.”
سلول‌های بنیادی، سلول‌های منحصر به فردی هستند که توانایی قابل توجهی برای تبدیل شدن به انواع مختلف سلول‌ها در بدن دارند. آنها تمایز ناپذیر هستند، به این معنی که هنوز در یک نوع سلول خاص (مانند سلول‌های پوست، ماهیچه یا عصبی) تخصصی نشده‌اند. سلول‌های بنیادی می‌توانند به عنوان سلول‌های بنیادی باقی بمانند (خود تجدید شوند) یا به انواع سلول‌های تخصصی‌تر تمایز یابند. این توانایی برای رشد، تکامل و ترمیم بافت بسیار مهم است.
انواع مختلفی از سلول‌های بنیادی وجود دارد، اما دو دسته اصلی عبارتند از:
- سلول‌های بنیادی جنینی: این سلول‌ها که در جنین‌های اولیه یافت می‌شوند، می‌توانند به هر نوع سلولی در بدن (پرتوان) تبدیل شوند.
- سلول‌های بنیادی بزرگسالان (که سلول‌های بنیادی سوماتیک نیز نامیده می‌شوند): این سلول‌ها در بافت‌های مختلف (مانند مغز استخوان یا پوست) یافت می‌شوند و معمولاً به طیف محدودی از انواع سلول‌ها (چند توان) تمایز می‌یابند. به عنوان مثال، سلول‌های بنیادی خونساز، سلول‌های خونی را تولید می‌کنند.
سلول‌های بنیادی نقش مهمی در باروری ایفا می‌کنند، به ویژه در مورد تولید مثل و توسعه گامت‌ها.
باروری زنان تا حد زیادی به تعداد و کیفیت تخمک‌ها (اووسیت) موجود در تخمدان‌ها بستگی دارد. در زنان، تعداد تخمک‌ها به مرور زمان کاهش می‌یابد و پس از، از بین رفتن، باروری طبیعی کاهش می‌یابد. با این حال، محققان کشف کرده‌اند که سلول‌های بنیادی در تخمدان‌ها، که به سلول‌های بنیادی گناد یا سلول‌های بنیادی ژرمین معروف هستند، پتانسیل تولید تخمک‌های جدید را دارند.
در حالی که هنوز حوزه تحقیقات در حال انجام است، امید وجود دارد که روزی بتوان از سلول‌های بنیادی برای بازسازی تخمک در زنان مبتلا به نارسایی زودرس تخمدان یا کسانی که به دلیل افزایش سن نابارور هستند، استفاده کرد.
منبع: scmp
