به گزارش بلومبرگ، طبق آمار رسمی هم‌اکنون فروش خودروهای برقی (EV) و هیبریدی در چین به اوج خود رسیده و بیش از نصف آمار خرده‌فروشی خودروهای سواری در چهار ماهه منتهی به اکتبر به این نوع خودروها اختصاص داشته است. تداوم این روند منجر به کاهش تقاضا برای سوخت خودرو می‌شود و تاثیر شدیدی بر بازار آن خواهد داشت.
استقبال از EVها سریع‌تر از حد انتظار بوده و باعث شده است تحلیل‌گران بازار نفت در ماه‌های اخیر پیش‌بینی‌های خود را تغییر دهند. بر خلاف آمریکا و اروپا که نمودار مصرف پس از نقاط اوج، مدت‌ها به شکل خطی افقی باقی می‌ماند، انتظار می‌رود در بزرگ‌ترین کشور واردکننده نفت خام جهان افت تقاضای شدیدی اتفاق بیفتد. شرکت کارگزاری سیتیک فیوچرز (Brokerage CITIC Futures Co) پیش‌بینی کرده است که تا سال ۲۰۳۰ مصرف بنزین در چین سالانه ۴ تا ۵ درصد کاهش یابد.
یکی از تحلیل‌گران نفت در آژانس بین‌المللی انرژی می‌گوید که انتظار داشتیم این اتفاقات نه به این زودی، بلکه در میان‌مدت رخ دهد؛ و این مساله قطعا بر تقاضای چین و تقاضای جهانی در سال‌های باقی مانده از دهه حاضر تاثیرگذار خواهد بود.
چین در بخش اعظم قرن بیست و یکم عامل اصلی رشد بازار جهانی نفت بوده و حالا یکی از ارکان اصلی بازار مصرف در حال سقوط است. حدود یک پنجم از کل تقاضای نفت در جهان به این کشور اختصاص دارد که تقریبا یک چهارم آن مربوط به بنزین است. علاوه بر کاهش تقاضای سوخت در بخش حمل‌ونقل، احتمال افت چشمگیر تقاضا در بخش صنعت (به دلیل کاهش رشد اقتصادی چین) نیز وجود دارد.
محبوبیت فزاینده کامیون‌های برقی و همچنین کامیون‌هایی که از گاز طبیعی مایع استفاده می‌کنند نیز تقاضا برای گازوئیل را تحت‌الشعاع قرار داده است. طبق گزارش یوبی‌اس سکیورتیز (UBS Securities Co)، مصرف گازوئیل چین در سال ۲۰۱۹ به اوج خود رسیده است و تا سال ۲۰۳۰ هر سال ۳ تا ۵ درصد کاهش خواهد یافت.
البته هنوز سوالات زیادی درباره آینده EVها در چین وجود دارد. مثلا آیا می‌توان به برقی‌سازی کامل این خودروها دست یافت یا خیر، و این موضوع چه اثری بر تقاضای سوخت خواهد داشت. علامت سوال بزرگ دیگر مربوط به خودروهای اتصال برقی دوگانه‌سوز است که می‌توانند با الکتریسیته و یا موتور پشتیبان بنزینی حرکت کنند و عامل بخش عمده‌ای از رشد فروش خودرو در چند سال اخیر بوده‌اند، ولی اطلاعات زیادی درباره میزان استفاده رانندگان این خودروها از موتور بنزینی خودروشان در دست نیست.
آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی می‌کند که «برقی‌سازی» گسترده و در مقیاس انبوه می‌تواند از سال ۲۰۲۵ به بعد منجر به کاهش تقاضای بنزین در چین شود و میانگین سالانه کاهش تقاضا از سال ۲۰۲۳ تا ۲۰۳۰ معادل ۱/۲ درصد خواهد بود. اما سیتیک انتظار دارد که این اتفاق سریع‌تر رخ دهد چون بازدهی سوخت و نیز استقبال از EVها افزایش می‌یابد و به‌علاوه سرانه یا درصد مالکیت خودرو در جامعه به نقطه اوج رسیده است و در نتیجه افراد کمتری به خرید خودرو نیاز خواهند داشت.
یکی از مهندسین ارشد موسسه مهندسی و برنامه‌ریزی پتروچاینا (از زیرمجموعه‌های بزرگ‌ترین شرکت نفتی چین) در یک مقاله تحلیلی نوشته که امسال ممکن است نقطه عطفی برای بازار نفت تصفیه شده چین باشد، به این ترتیب که مصرف بنزین به حداکثر خود برسد و سپس به‌شدت افت کند. به اعتقاد او تعداد خودروهای بنزینی در این کشور نیز در سال آینده به نقطه اوج می‌رسد و پس از آن دیگر افزایش نخواهد یافت.
پکن بیش از یک دهه قبل زمینه را برای گذار به سمت EVها فراهم نمود و یارانه‌هایی به خودروسازان ارائه کرد که فرصت افزایش تولید و کاهش هزینه‌ها را در اختیار آنها قرار داد. این اقدامات از سال ۲۰۲۱ به ثمر نشست. در این سال تولید خودروهای انرژی جدید (new energy vehicles) نسبت به سال قبل از آن تقریبا سه برابر شد؛ و در سال ۲۰۲۴، در آستانه رسیدن به رکورد ۱۰ میلیون دستگاه قرار گرفت.
به گفته یکی از کارشناسان موسسه تحقیقات انرژی آکسفورد، وسایل نقلیه انرژی جدید در حال حاضر حدود ۱۰ درصد از کل خودروهای موجود در چین را تشکیل می‌دهند و انتظار می‌رود که این عدد تا سال ۲۰۲۷ به بیش از ۲۰ درصد و تا دهه ۲۰۴۰ به حدود ۱۰۰ درصد برسد. وی بر همین اساس معتقد است که تا سال ۲۰۴۰، تقاضای نفت این کشور برای بخش خودروهای سبک از رقم فعلی یعنی حدود ۳٫۵ میلیون بشکه در روز به یک میلیون بشکه کاهش پیدا کند.
روند برقی‌سازی در چین سریع‌تر از سایر نقاط جهان است. مثلا در آمریکا هنوز فقط حدود ۱۰ درصد از کل آمار فروش خودرو مربوط به EVها است؛ و پس از پیروزی جمهوری‌خواهان در انتخابات هم بلومبرگ ان‌ای‌اف پیش‌بینی‌های خود در مورد رشد بازار این نوع خودروها را به‌شدت پایین آورد.
بر اساس داده‌های آژانس بین‌المللی انرژی، مصرف بنزین در آمریکا در سال ۲۰۲۳ تنها ۱۲ درصد کمتر از قله یا پیک سال ۲۰۰۴ بوده؛ و در اروپا که خودروهای بنزینی و دیزلی هنوز کاملا رایج هستند، مصرف سوخت در بخش حمل‌ونقل تنها ۶ درصد نسبت به پیک سال ۲۰۰۷ کاهش یافته است.
به نظر می‌رسد که کاهش احتمالی تقاضای بنزین در چین به دلیل گسترش تولید و استفاده از EVها پدیده‌ای منحصر به‌فرد باشد و نمونه‌ای مشابه آن و در چنین سطحی در هیچ کشور دیگری دیده نشود.
منبع: bloomberg
