به گزارش ساوت چاینا مورنینگ پست، بیش از ۳۰ سال از زمانی که یک کشتی چینی در آب‌های بین‌المللی گم شد و سامانه موقعیت‌یابی جهانی (GPS) آن توسط ایالات متحده مختل شد، می‌گذرد. در این مدت، دومین اقتصاد بزرگ جهان شبکه ناوبری ماهواره‌ای خود را توسعه داده است تا سهمی از بازار پر سود و فناوری پیشرفته را به دست آورد و اطمینان حاصل کند که چنین حادثه‌ای هرگز تکرار نخواهد شد.
با گسترش دامنه سامانه بومی و شروع به تطابق با رقیب آمریکایی، جاه‌طلبی‌های پکن نیز افزایش یافته است. چین می‌خواهد بیدو (BeiDou) – که به نام هفت ستاره درخشان در آسمان شمالی که در زمان‌های قبل از ماهواره‌ها برای هدایت استفاده می‌شد، نام‌گذاری شده است – به اندازه کافی کاربران بین‌المللی جذب کند تا بتواند از سلطه چند دهه‌ای شبکه جی‌پی‌اس ایالات متحده بکاهد. با ارائه خدمات به نهادهای بین‌المللی، برنامه‌هایی برای تقویت سیگنال در خارج از کشور و سرمایه‌گذاری‌ها، یارانه‌ها و کمک‌های مالی برای تشویق به پذیرش بیدو توسط کشورهای در حال توسعه، در حال حاضر مهم‌ترین مانع در مسیر گسترش استفاده از بیدو، محدودیت سطح پوشش جهانی این شبکه است.
چالش‌ها و سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت
با سرمایه‌گذاری میلیاردها دلار در توسعه بیدو و ارائه آن به عنوان یک سرویس رایگان، پکن در حال انجام یک سرمایه‌گذاری بلندمدت در این سامانه و ارزش آن در زمینه ژئوپلیتیکی گسترده‌تر است. مایکل شین (Michael Shin)، استاد فناوری‌های جغرافیایی در دانشگاه کالیفرنیا، لس‌آنجلس (UCLA)، می‌گوید: «حوزه‌هایی وجود دارد که به کمک آن‌ها پکن می‌تواند پذیرش خارجی بیدو را تقویت کند: ایمنی دریایی و هوایی جهانی و در کشورهای در حال توسعه که کمتر با غرب همسو هستند».
در پی حادثه کشتی یینهه (Yinhe)، چین در سال ۱۹۹۴ کار بر روی سامانه ناوبری خود را آغاز کرد و شش سال بعد اولین ماهواره را پرتاب کرد. امروز، منظومه ماهواره‌ای آن به اندازه‌ای دقیق است که در چندین منطقه از جهان از جی‌پی‌اس پیشی بگیرد. این سامانه برای نیروی دریایی تجاری در حال رشد چین مفید بوده است. غول حمل و نقل کاسکو (Cosco)، مالک یینهه، گیرنده‌های سیگنال تولید داخلی را در سراسر ناوگان ۶۰۰ کشتی خود نصب کرده است. امروزه تقریبا تمام کشتی‌های چینی از جی‌پی‌اس به بیدو تغییر کرده‌اند یا از هر دو استفاده می‌کنند.
حضور بیدو در کشورهای در حال توسعه
بر اساس گزارش دفتر ناوبری ماهواره‌ای چین (China Satellite Navigation Office)، سیگنال‌های بیدو در سراسر آفریقا، آسیای جنوب شرقی، خاورمیانه و آمریکای لاتین به راحتی در دسترس است و کاربران آن عمدتا در بخش‌های کشاورزی، حمل و نقل و زیرساخت‌ها هستند. اپراتور آن ادعا می‌کند که سامانه در استفاده تجاری گسترده‌ای برای مدیریت بنادر در پاکستان، برنامه‌ریزی زمین و حمل و نقل رودخانه‌ای در میانمار، کشاورزی دقیق و کنترل آفات در لائوس، برنامه‌ریزی شهری در برونئی و گشت‌های دریایی در اندونزی قرار دارد. در عربستان سعودی، سامانه چینی برای توسعه شهری و موقعیت‌یابی پرسنل و وسایل نقلیه در عمق صحرا استفاده می‌شود.
بیدو در برخی مناطق در حال حاضر رقیب خود را شکست داده است و با دقت موقعیت‌یابی ۴.۴ متر یا بیشتر برای هر مکان روی کره زمین، با سامانه‌های غربی برابری می‌کند. در چین و در ایستگاه‌های زمینی در سراسر آسیای جنوب شرقی و آفریقا، دقت شبکه یک درجه بالاتر از جی‌پی‌اس است. سیگنال‌ها در مناطق کم‌عرض و متوسط در آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین قابل اعتمادترین هستند. همچنین از پیام‌های متنی تا ۱۰۰۰ کاراکتر بین کاربران و مراکز کنترل پشتیبانی می‌کند، ویژگی‌ای که در جی‌پی‌اس موجود نیست.
کشورهایی که سامانه ناوبری ماهواره‌ای دارند
چالش‌ها در مسیر پذیرش بیدو
شین از دانشگاه گفت: «درست است که بیدو در تعداد ماهواره‌ها، ایستگاه‌های نظارت و در برخی کشورها، دقت مکانی از جی‌پی‌اس پیشی گرفته است.» با این حال، تحلیلگران می‌گویند که فراگیری این سامانه با فراگیری جی‌پی‌اس قابل مقایسه نیست و هنگامی که هدف گسترش استفاده از آن است، چین نباید فراموش کند که اروپا و روسیه نتوانسته‌اند شبکه ایالات متحده را به چالش بکشند. شین استدلال کرد که با وجود کاربران بین‌المللی زیادی که به ابزار آمریکایی پایبند هستند، علیرغم برتری زمینه‌ای گزینه چینی، ملاحظات ژئوپلیتیکی مهمی وجود دارد. او گفت که بعید است بیدو بتواند به طور قابل توجهی جایگزین رقبای اصلی شود. «خدمات آمریکایی در سراسر جهان استفاده می‌شوند و به طور عمیقی در صنایع مختلف ادغام شده‌اند و به دلیل قابلیت اطمینان شهرت دارند.»
به اعتقاد دیگر کارشناسان، اکنون گزینه رقابت کنار گذاشته شده است، زیرا قابلیت همکاری بیشتر به این معنی است که سامانه‌های مختلف می‌توانند همگرا شوند. بیشتر لوازم الکترونیکی مصرفی – از جمله گوشی‌های هوشمند خارجی و چینی – از جی‌پی‌اس و حداقل یک سامانه دیگر برای موقعیت‌یابی دقیق‌تر پشتیبانی می‌کنند.
گزارشی از کمیسیون بررسی اقتصادی و امنیتی ایالات متحده و چین (US-China Economic and Security Review Commission)، یک نهاد زیرمجموعه کنگره ایالات متحده، نشان می‌دهد که: «صنعت ناوبری ماهواره‌ای به سمت گیرنده‌های چند منظومه ماهواره‌ای که با همه شبکه‌های اصلی سازگار هستند، حرکت می‌کند.» حتی با وجود اینکه بعید است بیدو نقشه ناوبری جهانی را بازنویسی کند، پکن همچنان متعهد به ادغام این سامانه در استراتژی‌های گسترده‌تر خود است. در مجموع به اعتقاد کارشناسان، چین باید برای گسترش استفاده از سامانه بیدو، در کوتاه‌مدت به دنبال بهره‌برداری اقتصادی نباشد، تعداد ایستگاه‌های زمینی و پوشش این سامانه را افزایش دهد و استفاده از آن را در سایر محصولات تولید این کشور از جمله خودرو و تلفن همراه افزایش دهد.
منبع: scmp
