دومین اقتصاد بزرگ جهان در بحبوحه افزایش محدودیت‌های صادرات فناوری پیشرفته ایالات متحده تلاش می‌کند در حمل و نقل هوایی به خود متکی شود.
اداره هوانوردی غیرنظامی چین (CAAC) بر وظایف کلیدی خود برای ترویج محصولات “ساخت چین” از جمله صدور گواهینامه C919 در اروپا و همچنین بررسی موتور CJ-1000، تاکید کرده است.
موتور CJ-1000 چیست؟
موتور CJ-1000 یک موتور جت توربوفن با نسبت کنارگذر بالا (high-bypass) است که توسط شرکت Aero Engine چین (AECC) در پایگاه خود در شانگهای، توسعه می‌یابد.
مخفف CJ از چانگ جیانگ، نام چینی رودخانه یانگ تسه گرفته شده است. این موتور برای جایگزینی موتور Leap وارداتی تولید شده توسط CFM International – یک سرمایه گذاری مشترک بین شرکت آمریکایی GE Aerospace و موتور هواپیماهای Safran فرانسه – طراحی شده که در حال حاضر C919 را تامین می‌کند.
هواپیمای C919، اولین جت مسافربری باریک پیکر توسعه یافته داخلی چین، پس از ۱۵ سال توسعه، از می ۲۰۲۳ در بخش تجاری فعال شده است. چین فاقد تجربه در تحقیق و توسعه موتور برای هوانوردی تجاری است. اما پس از اینکه در سال ۲۰۰۸ تصمیم به ساخت C919 گرفت، دولت شرکتی را برای توسعه قطعات و موتور جت برای جت مسافربری باریک پیکر که برای رقابت با هواپیماهای بوئینگ ۷۳۷ و A320 ایرباس طراحی شده، راه اندازی کرد. AECC به طور رسمی در سال ۲۰۱۶ تأسیس شد و پیمانکار دفاعی چینی Avic و شرکت هواپیماهای تجاری چین (Comac) – سازنده C919 – در میان سهامداران آن بودند.
چالش‌های کلیدی برای CJ-1000 چیست؟
در حالی که چین در سال‌های اخیر پیشرفت چشمگیری در توسعه موتور داشته اما در طراحی و تولید موتور جت تجاری هنوز عقب‌تر از تولید کنندگان پیشرو در جهان است. توانایی ساخت موتورهای توربوفن با نسبت کنارگذر بالا برای موفقیت چین در تولید هوایی بسیار مهم است.
اما پس از شروع دیرهنگام تحقیق و توسعه، چین مجبور است به فناوری‌هایی برسد که در چند دهه گذشته وجود داشته است. بر اساس تحقیقات منتشر شده در سال ۲۰۲۲ خرابی‌های مکانیکی یکی از رایج‌ترین مشکلاتی است که در موتورهای جت ساخت چین مشاهده می‌شود.
طراحی ضعیف، سطح پایین ساخت و کمبود تجربه در آزمایش و مونتاژ نیز از مشکلات رایج هستند. ضعف در طراحی موتورهای توربوفن می‌تواند پیشرفت چین را در تولید محصولات رقابتی در مقایسه با همتایان غربی خود کُند کند.
صنعت موتورهای هوافضای چین، که توسط AECC نمایندگی می‌شود، اساساً قابلیت‌های توسعه و تولید انواع موتورهای هوافضا را دارد، اما هنوز فاصله زیادی در مقایسه با مواردی که کشورهای پیشرفته غربی تولید می‌شوند، وجود دارد.
چشم انداز توسعه موتور چین چیست؟
شرکت AECC انتظار دارد موتور CJ-1000 بین سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۵ گواهینامه و مجوز دریافت کند. اما ایالات متحده که در فناوری هوانوردی پیشتاز است، در دو سال گذشته کنترل صادرات خود را بر فناوری‌هایی که از تولید نیمه‌رساناهای پیشرفته و موتورهای توربین گازی پشتیبانی می‌کنند، افزایش داده است و این اقدامات دسترسی شرکت‌های چینی را به استفاده از چنین فناوری‌هایی محدود می‌کند.
تعدادی از شرکت‌های تابعه AECC از سوی اداره صنعت و امنیت ایالات متحده، به عنوان کاربران نهایی نظامی معرفی شده‌اند، زیرا واشنگتن نسبت به جاه‌طلبی‌های ساخت هوافضای چین و فشار آن برای استراتژی همجوشی نظامی-غیر نظامی محتاط شده است.
صادرکنندگان فناوری ایالات متحده برای فروش به شرکت‌هایی که به عنوان کاربران نهایی نظامی طبقه بندی شده‌اند، نیاز به مجوز دارند. در درازمدت، رقابت بین چین و ایالات متحده در فناوری پیشرفته احتمالاً نقش مهمی در تلاش پکن برای رسیدن به خوداتکایی هوافضا ایفا می‌کند.
دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق ایالات متحده، مسدود کردن فروش موتور لیپ به Comac را در نظر گرفته بود که خطر بزرگی برای C919 به همراه داشت.
تلاش‌های چین برای از بین بردن شرکت‌های خارجی در زمینه توسعه موتور هواپیما در راستای کاهش خطرات تحریم‌های خارجی است. زنجیره تامین هوانوردی بر تقسیم کار بین‌المللی متکی است و در نتیجه، تسلط بر همه فناوری‌ها و همچنین فرآیندهای تولید و ساخت هواپیمای کارآمد اقتصادی برای چین یک چالش بزرگ خواهد بود.
با توجه به این ویژگی‌های صنعتی، Comac نسبت به انتقال زودهنگام به تامین‌کنندگان داخلی محتاط است تا از آسیب به اعتبار خود جلوگیری کند، زیرا استانداردهای ایمنی بسیار سخت‌گیرانه‌تر هستند و خطرات برای صنعت هواپیماهای تجاری بیشتر است.
منبع: scmp
