در اواخر سپتامبر، چین میزبان پنجمین نشست همکاری‌های مشترک سامانه موقعیت‌یابی بیدو با کشورهای عربی بود. این نشست که از سال ۲۰۱۷ با مشارکت دانشمندان اتحادیه عرب و «سازمان ملی فضایی چین آغاز شده، با هدف گسترش سازگاری و استفاده از سامانه ناوبری بیدو برگزار می‌شود.
بیدو (BeiDou) در سه مرحله بین سال‌های ۲۰۰۳، ۲۰۱۲ و ۲۰۲۰ تکمیل شد و اکنون به‌طور کامل عملیاتی است. کارشناسان چینی آن را پیشرفته‌تر از سایر سامانه‌های موقعیت‌یابی جهانی موجود می‌دانند.
پیوند بیدو با جاه‌طلبی‌های فضایی عربی
نشست اخیر همکاری بیدو در سپتامبر نشان داد خاورمیانه پس از جنوب شرق آسیا، دومین محور مهم توسعه این سامانه است. از سال ۲۰۱۷، چین پنج نشست با کشورهای عضو اتحادیه عرب برگزار کرده اما تنها دو نشست مشابه با آفریقا و آسیای مرکزی داشته است.
کشورهایی چون عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین و ترکیه همگی به‌دنبال گسترش فعالیت‌های فضایی و ماهواره‌ای هستند و توان مالی لازم برای تحقق آن را دارند. این کشورها هرچند سازمان‌های فضایی ملی خود را ایجاد کرده‌اند، اما برای تامین تجهیزات و خدمات هنوز به قدرت‌هایی چون چین و آمریکا وابسته‌اند.
در همین راستا، نخستین ایستگاه زمینی برون‌مرزی سامانه بیدو در سال ۲۰۱۸ در تونس راه‌اندازی شد. چین علاوه بر کشورهای ثروتمند منطقه، تمایل دارد با کشورهای کمتر برخوردار نیز در این حوزه همکاری کند. از آن‌جا که حدود ۷۴ درصد از واردات نفت چین از خارج و عمدتا از خاورمیانه تامین می‌شود، پکن در بحران‌های احتمالی نیازمند سامانه‌ای مطمئن برای هدایت کشتی‌هایش است.
چندمنظومه‌ای شدن سامانه‌های ناوبری و تغییر موازنه قدرت
روند جدید در فناوری موقعیت‌یابی جهانی، به سمت استفاده از گیرنده‌های چندمنظومه‌ای (Multi-Constellation Receivers) است؛ دستگاه‌هایی که داده‌های چند سامانه را هم‌زمان دریافت می‌کنند تا در صورت ازکارافتادن موقت یکی از آن‌ها، عملکرد ناوبری قطع نشود. این موضوع در هوانوردی، کشتیرانی و حتی گوشی‌های هوشمند نیز کاربرد دارد. برای مثال، جدیدترین مدل‌های آیفون در بازار آمریکا به‌صورت پیش‌فرض از سامانه بیدو چین و گلوناس روسیه نیز پشتیبانی می‌کنند. به همین ترتیب، پژوهشگران در خاورمیانه نیز به‌دنبال تضمین سازگاری سامانه‌های خود با بیدو در کنار GPS و سایر سامانه‌ها هستند.
گسترش نفوذ راهبردی و رقابت با GPS
با وجود پیشرفت‌های چشمگیر، سامانه بیدو هنوز از نظر تعداد کاربران از GPS عقب‌تر است: حدود ۲ میلیارد دستگاه در مقابل ۷ میلیارد کاربر فعال GPS. با این حال، چین از طریق نشست‌های تخصصی با اتحادیه عرب و دیگر شرکا به‌طور فعال در حال ترویج فناوری خود است. در حالی که ناسا عمدتا در پروژه‌های علمی متمرکز است و استارلینک خدمات خود را بیشتر به اقتصادهای پیشرفته می‌فروشد، چین بسته کامل فناوری‌های فضایی خود را در اختیار کشورهای خاورمیانه قرار می‌دهد تا هم سامانه بیدو را تقویت کند و هم بازار خود را گسترش دهد.
زمانی که کشورهای منطقه ماهواره‌های خود را با کمک پرتابگرهای چینی برای کاربردهایی مانند کشاورزی یا لجستیک به فضا بفرستند، برای نگهداری و پشتیبانی آن‌ها نیز به متخصصان چینی وابسته خواهند بود؛ وابستگی‌ای که به‌تدریج می‌تواند جنبه راهبردی بیابد.
منبع: washingtoninstitute
