مقام‌های دفاعی آمریکا مدت‌هاست نگرانند که منظومه ماهواره‌ای گووانگ (Guowang) در چین، به ارتش این کشور همان سطحی از اتصال جهانی را بدهد که نیروهای آمریکایی اکنون با استفاده از استارلینک (Starlink) شرکت اسپیس‌ایکس (SpaceX) در اختیار دارند. اما شواهد نشان می‌دهد که گووانگ چیزی فراتر از یک نسخه بومی از اینترنت پهن‌باند تجاری است و می‌تواند در درگیری‌های احتمالی در اقیانوس آرام غربی به ارتش چین مزیت تاکتیکی بدهد.
دو مسیر متفاوت: گووانگ و چیانفان
مدیریت این ابرمنظومه بر عهده شرکتی به نام چاینا ست‌نت (China SatNet) است که در سال ۲۰۲۱ توسط دولت چین تاسیس شد. این شرکت هیچ وب‌سایتی ندارد و تاکنون اطلاعات اندکی از خود منتشر کرده است. مقام‌های چینی نه جزئیاتی درباره قابلیت‌های این ماهواره‌ها منتشر کرده‌اند و نه نشانه‌ای مبنی بر عرضه خدمات به مصرف‌کنندگان مشاهده شده است.
در کنار گووانگ، چین پروژه دیگری به نام چیانفان (Qianfan) را نیز در دست اجرا دارد که بیشتر به استارلینک شباهت دارد. ماهواره‌های چیانفان تخت طراحی شده‌اند تا روی ماهواره‌برها راحت‌تر سوار شوند؛ رویکردی که پیش‌تر اسپیس‌ایکس در استارلینک به کار برد. نخستین ماهواره‌های این منظومه که قرار است به ۱۳۰۰ عدد برسند، سال گذشته به فضا پرتاب شدند.
برخلاف استارلینک، ماهواره‌های گووانگ توسط چندین شرکت مختلف ساخته می‌شوند و روی انواع گوناگونی از ماهواره‌برها پرتاب می‌شوند. این ساختار بیشتر شبیه پروژه استارشیلد (Starshield) اسپیس‌ایکس برای مقاصد نظامی و همچنین رله داده و رهگیری موشکی آژانس توسعه فضایی آمریکا (Space Development Agency) است.
گووانگ (که معنای آن شبکه ملی است) ممکن است به چیزی شبیه میل‌نت (MILNET) در آمریکا نزدیک باشد. میل‌نت پروژه‌ای مشترک بین نیروی فضایی آمریکا (US Space Force) و دفتر شناسایی ملی (National Reconnaissance Office به اختصار NRO) است و در بودجه سال ۲۰۲۶ دولت آمریکا در نظر گرفته شده است. یکی از گزینه‌های در حال بررسی، استفاده از ماهواره‌های استارشیلد برای ایجاد یک شبکه توری هیبریدی (hybrid mesh network) است که کاربردهای گوناگون نظامی داشته باشد.
پرتاب ماهواره‌های گووانگ
شتاب گرفتن پرتاب‌ها
در هفته‌های اخیر سرعت پرتاب ماهواره‌های گووانگ تقریبا با استارلینک برابری کرده است. از ۲۷ ژوئیه تاکنون چین پنج گروه ماهواره گووانگ پرتاب کرده، در حالی‌که اسپیس‌ایکس شش ماموریت استارلینک با ماهواره‌بر فالکون ۹ (Falcon 9) انجام داده است.
هر پرتاب فالکون ۹ می‌تواند تا ۲۸ ماهواره استارلینک را حمل کند، اما ماهواره‌برهای چینی بین ۵ تا ۱۰ ماهواره گووانگ را در مدارهایی سه تا چهار برابر بالاتر قرار داده‌اند. تاکنون ۷۲ ماهواره گووانگ از دسامبر گذشته در مدار قرار گرفته‌اند که تنها بخش کوچکی از ناوگان ۱۲,۹۹۲ ماهواره‌ای ثبت‌شده چین در اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU) است.
طبق اسناد ارائه‌شده به ITU، گووانگ دو لایه مداری خواهد داشت: یکی در ارتفاع ۵۰۰ تا ۶۰۰ کیلومتری (مشابه استارلینک) و دیگری در ارتفاع حدود ۱۱۴۵ کیلومتری. همه ماهواره‌های پرتاب‌شده تا امروز به مدار بالاتر فرستاده شده‌اند. این ارتفاع بالاتر ظرفیت حمل هر ماهواره‌بر را محدود می‌کند، اما در مقابل، برای پوشش جهانی به تعداد کمتری ماهواره نیاز است.
زنجیره کُشنده و نبرد فضایی
اسپیس‌ایکس تاکنون نزدیک به ۲۰۰ ماهواره استارشیلد برای NRO پرتاب کرده است. هدف نهایی در ایالات متحده، چه از طریق پروژه SDA، چه میل‌نت، و چه طرح‌های دیگر، ادغام هزاران ماهواره مدار پایین در عملیات رزمی است؛ یعنی رهگیری اهداف متحرک در زمین و هوا، هدف‌گیری خودروها و انتقال فرمان‌ها میان نیروهای متحد. در اصطلاح نظامی، این شبکه تشخیص، رهگیری، هدف‌گیری و حمله زنجیره کُشنده (kill chain) نامیده می‌شود. مقامات نیروی فضایی آمریکا توسعه چنین شبکه‌ای را هدف گرفته‌اند.
ایالات متحده سال‌هاست توانایی ردیابی فعالیت دشمنان از فضا را دارد، اما بخش‌های دیگر زنجیره کُشنده (مانند هدف‌گیری و شلیک) هنوز در مراحل آزمایشی و آزمایشگاهی‌اند. برخی برنامه‌های چند میلیارد دلاری نیروی فضایی هنوز حتی به سکوی پرتاب نرسیده‌اند.قرار است آژانس توسعه فضایی نخستین نسل بیش از ۱۵۰ ماهواره خود را امسال پرتاب کند؛ ماهواره‌هایی که می‌توانند موشک‌های بالستیک کوچک‌تر و موشک‌های مافوق‌صوت را تشخیص داده و داده‌های هدف‌گیری را برای رهگیرهای زمینی و دریایی ارسال کنند.
زنجیره کُشنده
برتری احتمالی چین
چین ممکن است در تکمیل این زنجیره از آمریکا جلوتر باشد. ماهواره‌های استارشیلد فعلی عمدتا برای جمع‌آوری اطلاعات طراحی شده‌اند، در حالی‌که منظومه ماهواره‌ای موشک‌یاب و انتقال داده نیروی فضایی آمریکا هنوز پرتاب نشده است. در همین حین، گزارش‌های رسانه‌های چینی نشان می‌دهد ماهواره‌های گووانگ می‌توانند انواع محموله‌ها را حمل کنند: ارتباطات پهن‌باند، ترمینال‌های ارتباط لیزری، رادار روزنه مصنوعی (SAR) و محموله‌های سنجش از دور اپتیکی. ترکیبی که اکثر قابلیت‌های استارلینک، استارشیلد، منظومه ماهواره‌ای SDA و طرح میل‌نت را همین الان دارد.
ژنرال آنتونی ماستالیر (Anthony Mastalir)، فرمانده نیروهای فضایی آمریکا در منطقه هند-اقیانوس آرام، گفته بود که چین در حال الگوبرداری از موفقیت‌های آمریکا در ایجاد معماری‌های گسترده ماهواره‌ای است. با این تفاوت که چین هنوز ماهواره‌برهای قابل‌استفاده مجدد ندارد. چند شرکت چینی روی این فناوری کار می‌کنند، اما اسپیس‌ایکس هم‌اکنون ماهواره‌بر فالکون ۹ خود را بارها بازیافت کرده و همزمان ماهواره‌های استارلینک و استارشیلد را در تعداد بالا می‌سازد.
در چین برخلاف اسپیس‌ایکس، ترکیبی از شرکت‌های دولتی و خصوصی وظیفه تولید و پرتاب ماهواره‌ها را بر عهده دارند. سرعت پرتاب‌های چین در سال جاری حدود نصف اسپیس‌ایکس بوده، اما موج اخیر پرتاب‌های گووانگ نشان می‌دهد کارخانه‌های توسعه ماهواره و ماهواره‌بر این کشور سرعت بیشتری گرفته‌اند.
به باور کارشناسان، معماری فضایی چین برای ردیابی ناوهای هواپیمابر آمریکا و هواپیماهای ارزشمند مانند تانکرها و آواکس‌ها طراحی شده است. این بخشی از راهبرد جلوگیری از مداخله آمریکا در منطقه است. اکنون فضا به عرصه رقابت نظامی بدل شده و با سرعت گرفتن پرتاب‌های گووانگ، چین گام‌های بلندی در مسیر ایجاد یک شبکه فضایی نظامی برمی‌دارد که می‌تواند معادلات ژئوپلیتیکی را تغییر دهد.
منبع: arstechnica
