روبرت فای-زیبن بورگن، رئیس بنیاد فیزیک خورشیدی مجارستان، در دوازدهم جولای سال جاری میلادی این تفاهم نامه همکاری را با آزمایشگاه کاوش‌های فضای عمیق چین امضا کرد و بدین ترتیب تعداد شرکای پروژه ILRS به ۲۵ عدد، شامل شرکت‌های دولتی و غیر دولتی، مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها از کشورهای چین، روسیه، بلاروس، پاکستان، آذربایجان، ونزوئلا، آفریقای جنوبی، مصر، تایلند، نیکاراگوئه، صربستان و قزاقستان رسید.
از آن سو، در برنامه آرتمیس (Artemis) سازمان فضایی آمریکا (NASA) که به عنوان رقیب مستقیم برنامه ILRS محسوب می‌گردد، ۴۳ کشور همکاری می‌کنند. ناسا طی مأموریت آرتمیس ۳ قصد دارد در سپتامبر ۲۰۲۶ فضانوردان را به ماه بفرستد اما مأموریت سرنشین دار برنامه ILRS برای سال ۲۰۳۰ برنامه ریزی شده است.
هرچند سازمان فضایی مجارستان تاکنون به طور رسمی با هیچکدام از دو برنامه اعلام همکاری نکرده است اما اکنون می‌توان مجارستان را به صورت غیر رسمی شریک جدید چین در برنامه ILRS دانست.
قزاقستان به پروژه بین‌المللی تحقیقاتی ماه پیوست
همچنین قزاقستان با امضای یک تفاهمنامه همکاری به پروژه بین‌المللی تحقیقاتی ماه (ILRS) به رهبری چین و روسیه پیوست که با هدف ساخت پایگاهی دائمی در ماه تا سال ۲۰۳۵ طراحی شده است.
این توافق نامه در جریان بازدید رئیس جمهور چین، شی جین پینگ از قزاقستان امضا شد و شامل ۳۰ سند همکاری بین دو کشور، در زمینه استفاده تجاری از پایگاه‌های فضایی یکدیگر و همکاری در استفاده صلح آمیز از فضا می‌باشد.
سازمان فضایی چین (CSNA) تاکنون بیانیه‌ای در خصوص جزئیات همکاری قزاقستان در این برنامه منتشر نکرده است؛ موضوعی که مشابه آن در هنگام پیوستن صربستان به برنامه ILRS رخ داده بود. نکته حائز اهمیت در همکاری قزاقستان با چین، این است که پایگاه فضایی بایکونور (Baikonur cosmodrome) به عنوان مهمترین پایگاه فضایی قزاقستان تا سال ۲۰۵۰ توسط روسیه اجاره شده است.
طبق گفته برخی کارشناسان همچون بلیدن بوئن، استاد دانشگاه لستر، اگر قزاقستان می‌خواهد در آینده نقشی مهم در صنعت فضایی ایفا کند باید همکاری‌های فضایی خود را معطوف به روسیه نکند.
منبع: scmp
