در حالی که این کشور خود را برای اعزام نخستین فضانورد انسانی به ماه تا پیش از سال ۲۰۳۰ آماده می‌کند، سیاست‌های فضایی آن فراتر از اکتشافات علمی رفته و ابعاد سیاسی و اقتصادی پررنگی پیدا کرده است.
در سال ۲۰۱۴، دولت چین مشارکت سرمایه‌گذاری خصوصی در زیرساخت‌های فضایی غیرنظامی را تشویق کرد. دو سال بعد، شورای دولتی چین (China’s State Council) با انتشار یک سند تاکید نمود که در پنج سال بعدی، توسعه علمی، فناورانه و کاربردی در فضا با رویکرد نوآورانه، سبز و متوازن ادامه خواهد یافت. تازه‌ترین سند چشم‌انداز با عنوان برنامه فضایی چین: چشم‌انداز ۲۰۲۱ در اوایل ۲۰۲۲ منتشر شد و نشان داد که سیاست‌های فضایی این کشور به‌طور مستمر در حال تکامل است.
دستاوردهای دو دهه اخیر
برنامه فضایی چین در دو دهه اخیر شاهد پیشرفت‌های مهمی بوده است. سامانه ناوبری بیدو (BeiDou Navigation Satellite System) به‌عنوان یکی از اولویت‌های راهبردی، از اوایل دهه ۲۰۰۰ توسعه یافت و تا سال ۲۰۲۰ به یک سامانه جهانی با بیش از ۳۰ ماهواره فعال بدل شد.
در سال ۲۰۱۹، کاوشگر چانگ‌ای ۴ (Chang’e 4) نخستین فرود موفق در نیمه پنهان ماه را ثبت کرد. در ۲۰۲۱، مریخ‌نورد ژورونگ (Zhurong rover) با موفقیت روی مریخ فرود آمد و چین را به سومین کشور جهان در این زمینه تبدیل کرد. در سال ۲۰۲۴، کاوشگر چانگ‌ای ۶ (Chang’e 6) بار دیگر بر نیمه پنهان ماه فرود آمد و نمونه‌های خاک را به زمین بازگرداند.
چین در سال ۲۰۲۲ ایستگاه فضایی تیانگونگ (Tiangong) را با سه ماژول تکمیل کرد؛ ایستگاهی که قادر است سه فضانورد را در ماموریت‌های طولانی‌مدت میزبانی کند. افزون بر این، سازمان ملی فضایی چین (CNSA) در همکاری با سازمان فضایی روسیه (Roscosmos) در سال ۲۰۲۱ پروژه ساخت ایستگاه تحقیقاتی بین‌المللی قمری (ILRS) تا سال ۲۰۳۵ را معرفی کرد؛ پروژه‌ای که تاکنون نزدیک به ۲۰ کشور به آن پیوسته‌اند.
دیپلماسی فضایی و توافق‌های جهانی
چین تاکنون نزدیک به ۲۰۰ توافق‌نامه همکاری فضایی با بیش از ۵۰ کشور و سازمان بین‌المللی امضا کرده است. موفقیت سامانه بیدو و پروژه ایستگاه قمری بین‌المللی وابسته به استفاده و مشارکت کشورهای شریک خواهد بود. برای نمونه، چین با مصر و آفریقای جنوبی تفاهم‌نامه‌هایی در زمینه استفاده مشترک از داده‌های بیدو امضا کردند. همچنین در اجلاس سازمان همکاری شانگهای (Shanghai Cooperation Organization) در چین استفاده از سامانه بیدو را به همه اعضای این سازمان پیشنهاد داد.
تا آوریل ۲۰۲۵، ۱۷ کشور و سازمان بین‌المللی و بیش از ۵۰ نهاد پژوهشی به پروژه ایستگاه قمری بین‌المللی پیوسته‌اند. در اجلاس مجمع همکاری چین-آفریقا (FOCAC) در سپتامبر ۲۰۲۴، کشور سنگال نیز به‌عنوان تازه‌ترین عضو معرفی شد. هم‌زمان، پاکستان و چین برنامه‌ریزی کرده‌اند تا یک فضانورد پاکستانی به همراه فضانوردان چینی در ماموریتی به ایستگاه تیانگونگ شرکت کند.
ایستگاه قمری بین‌المللی
چین بیش از همه با کشورهایی همکاری می‌کند که در چارچوب سازمان‌هایی چون بریکس (BRICS)، سازمان همکاری شانگهای و مجمع همکاری چین-آفریقا با آن در ارتباطند. برخی توافق‌ها نیز ذیل ابتکار کمربند و جاده (BRI) انجام شده و مسیر تازه‌ای با عنوان جاده ابریشم فضایی (Space Silk Road) ایجاد کرده است.
چین با توسعه فناوری‌ها و زیرساخت‌های فضایی، فراتر از پیشرفت علمی، از آن به‌عنوان ابزاری برای قدرت نرم استفاده می‌کند؛ به‌ویژه در برابر برنامه‌های فضایی تحت رهبری آمریکا. این امر در شرایطی رخ می‌دهد که آمریکا نیز با برنامه آرتمیس ۳ (Artemis III) قصد دارد تا میانه ۲۰۲۷ فضانوردان خود را به ماه بازگرداند.
منبع: thediplomat
