به گزارش بلومبرگ، اوراق قرضه سبز، ابزاری مالی هستند که برای تأمین سرمایه پروژه‌های دوستدار محیط‌زیست طراحی شده‌اند و به‌نوعی شناخته‌شده‌ترین محصول مالی در راستای تسریع گذار جهانی به سوی اقتصاد کم‌کربن محسوب می‌شوند. انتشار جهانی این اوراق از حدود ۴۱ میلیارد دلار در یک دهه گذشته به حدود ۷۰۰ میلیارد دلار در سال گذشته رسیده است.
با این حال، در آغاز سال ۲۰۲۵، نشانه‌هایی از کندی در برخی بخش‌های این بازار دیده می‌شود. به‌طور خاص، انتشار اوراق قرضه سبز در اقتصادهای نوظهور — به‌جز چین — حدود یک‌سوم کاهش یافته و به ۸ میلیارد دلار رسیده که کندترین شروع سال از سال ۲۰۲۲ تاکنون محسوب می‌شود.
منطقه آسیا-اقیانوسیه تنها ناحیه‌ای بود که در آن انتشار اوراق قرضه سبز افزایش یافت — حدود ۲۳ درصد نسبت به سال ۲۰۲۴ — که بخش عمده‌ای از آن مربوط به اوراق منتشرشده توسط چین بوده است.
این عقب‌نشینی احتمالاً نتیجه افزایش عدم قطعیت‌های اقتصاد کلان و ژئوپلیتیکی است که ناشران با آن مواجه‌اند، از جمله نرخ بهره بالا، افزایش رویکردهای حمایتی اقتصادی و تهدید بالقوه جنگ‌های تجاری.
این روند همچنین به عقب‌نشینی گسترده‌تر ایالات‌متحده از تأمین مالی اقلیمی نسبت داده می‌شود — از کاخ سفید تا وال‌استریت — به‌ویژه در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ. برای مثال، تنها یک اوراق قرضه سبز دلاری از سوی یک شرکت آمریکایی در سال ۲۰۲۵ منتشر شده است: یادداشت ۳۵۰ میلیون دلاری شرکت Oglethorpe Power در ژانویه.
در این زمینه، جای تعجب نیست که چین تصمیم گرفته اوراق قرضه سبز نخست خود را در لندن فهرست کند؛ چراکه سرمایه‌گذاران اروپایی همچنان تقاضای قوی‌ای برای محصولات زیست‌محیطی دارند. این عرضه خارجی همچنین با جاه‌طلبی چین برای ایفای نقشی پررنگ‌تر در دیپلماسی اقلیمی جهانی هم‌راستا است، جایی که عقب‌نشینی آمریکا فضا را برای اتحادهای جدید باز می‌کند.
این معامله چین به‌ویژه اهمیت دارد، چرا که «اشتیاق قوی سرمایه‌گذاران اروپایی به سرمایه‌گذاری مسئولانه و سبز» در کنار «ابهام جهانی در زمینه کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، مانند خروج آمریکا از توافق پاریس» را در نظر می‌گیرد، این اقدام می‌تواند انگیزه تازه‌ای برای گذار سبز جهانی فراهم کند.
دونالد ترامپ در ماه اول از دوره دوم ریاست‌جمهوری خود، آمریکا را از توافق پاریس خارج کرد، بودجه پروژه‌های زیست‌محیطی را متوقف ساخت، کارکنان سازمان‌های مرتبط با اقلیم را اخراج کرد و برنامه‌های اقلیمی نهادهای دولتی را هدف گرفت. این اقدامات حملات جمهوری‌خواهان به سرمایه‌گذاری‌هایی را تشدید کرده که اهداف زیست‌محیطی نظیر کاهش انتشار گازها را دنبال می‌کنند.
البته باید گفت که هنوز اوایل سال است و ممکن است فروش اوراق قرضه سبز در آمریکا افزایش یابد. افزون بر آن، بسیاری از شرکت‌ها همچنان در حال تأمین مالی پروژه‌هایی در آمریکا برای بهبود بهره‌وری و دستیابی به اهداف زیست‌محیطی هستند، فقط این کار را خارج از بازار اوراق قرضه سبز انجام می‌دهند تا درباره اهداف اقلیمی خود سروصدا نکنند.
مبلغی که دولت چین قصد دارد ۸۳۰ میلیون دلار (۶ میلیارد یوان) از طریق نخستین عرضه اوراق قرضه سبز خود جذب کند. این یک حرکت مثبت از سوی چین است. سیگنالی واضح به بازار که نشان می‌دهد چین قصد دارد علی‌رغم عقب‌نشینی آمریکا، به برنامه گذار سبز متعهد بماند.
سرمایه‌گذاری در انرژی پاک در سراسر جهان از هزینه‌های نظامی عقب افتاده است. با این حال، چین یک استثنای بزرگ است. دومین اقتصاد بزرگ جهان سال گذشته ۴.۵ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را صرف گذار انرژی کرده و این بیش از دو برابر میانگین جهانی است. در مقابل، بودجه دفاعی آن تنها ۱.۳ درصد از تولید ناخالص داخلی بوده است. در سطح جهانی، هزینه‌های دفاعی در سال ۲۰۲۴ به ۲.۴۶ تریلیون دلار رسید که از رکورد ۲.۱ تریلیون دلار سرمایه‌گذاری در انرژی پاک پیشی گرفت.
قدرت‌های اقتصادی بزرگی مانند آلمان و کانادا نیز تا حدی کمتر، منابع مالی بیشتری را به سامانه‌های انرژی کم‌کربن اختصاص داده‌اند. در مقابل، ایالات‌متحده، بریتانیا، فرانسه، ژاپن و هند سال گذشته بودجه بیشتری را به توانمندی‌های نظامی اختصاص دادند.
عوامل اقتصادی و ژئوپلیتیکی گسترده، همچنان نحوه تخصیص بودجه‌ها را تغییر خواهند داد. اتحادیه اروپا در راستای حمایت از اوکراین، هزینه‌های دفاعی خود را افزایش داده است. در عین حال، نیاز جهانی به انرژی با افزایش خیره‌کننده تقاضای مراکز داده که توسط هوش مصنوعی نیرو می‌گیرند، به‌شدت در حال رشد است. این بدان معناست که برق از هر منبعی مورد نیاز خواهد بود. انرژی باد و خورشید سریع‌ترین منابع رو به رشد تولید برق در جهان هستند که این رشد با کاهش قیمت تجهیزات تسهیل شده است.
با افزایش عدم اطمینان‌های ژئوپلیتیکی، تضعیف اعتماد به چتر امنیتی آمریکا و نظامی‌سازی مجدد اروپا، احتمال افزایش هزینه‌های دفاعی در سال‌های پیش‌رو وجود دارد. با این حال، از آنجا که چین و کشورهای اروپایی در مسیر گذار کم‌کربن تزلزلی نشان نداده‌اند، هزینه‌های انرژی از این مناطق نیز به‌احتمال‌زیاد کاهش نخواهد یافت.
منبع: bloomberg
