به گزارش ساوت چاینا مورنینگ پست، این عملیات شبانه از سال گذشته آغاز شده و طبق گزارش منتشرشده از سوی اداره پلیس شهر، مسیرهای گشت‌زنی توسط هوش مصنوعی برنامه‌ریزی می‌شوند. طبق این گزارش، هوش مصنوعی با دقت زیاد، نقاط کور در سطح شهر را که معمولاً از دید گشت‌های انسانی پنهان می‌مانند، پوشش می‌دهد.
تجربه نانجینگ بخشی از تلاش‌های گسترده چین برای گسترش استفاده از هوش مصنوعی در مدیریت شهری است؛ تلاشی که به منظور پاسخ‌گویی بهتر به چالش‌های پیچیده ناشی از مقیاس گسترده زندگی شهری و روند سریع شهرنشینی در حال انجام است.
رهبران چین مدت‌هاست که به هوش مصنوعی به عنوان ابزاری برای تحول اقتصادی و بهینه‌سازی حکمرانی می‌نگرند و طی یک دهه گذشته، برنامه‌هایی همچون «شهرهای هوشمند» را در دستور کار قرار داده‌اند.
با وجود پیشرفت‌های سریع، تحلیلگران هشدار داده‌اند که حکمرانی هوش مصنوعی در چین – همانند بسیاری از کشورها – با چالش‌هایی از جمله حفاظت از حریم خصوصی و مشارکت محدود جامعه روبه‌روست؛ چالش‌هایی که در سایر نقاط جهان نیز مشاهده می‌شود.
مفهوم «حکمرانی هوشمند» که نمونه بارز آن «مغز شهری» (city brain) است – یعنی یک سیستم عصبی مرکزی مبتنی بر هوش مصنوعی که داده‌ها را جمع‌آوری و تحلیل می‌کند تا تصمیم‌سازی را تسهیل کند – از سال ۲۰۱۷ به‌طور رسمی به بخشی از راهبرد ملی چین تبدیل شد.
بر اساس گزارش‌های دولتی، شهرهایی همچون پکن، شانگهای و منطقه آینده‌نگر «شیونگ‌آن» (در ۱۰۰ کیلومتری جنوب پایتخت) سامانه‌های اختصاصی مغز شهری خود را توسعه داده‌اند. با این حال، اطلاعات دقیق درباره سطح پیشرفت این پروژه‌ها و نحوه استفاده عملی از آنها همچنان محدود است.
پروژه مغز شهری منطقه هائیدیان پکن یکی از بهترین نمونه‌ها در کشور محسوب می‌شود. در این منطقه، هوش مصنوعی برای مدیریت جنبه‌های مختلف زندگی عمومی، مانند امنیت، کنترل ترافیک و مقابله با خطرات ناشی از سیلاب‌ها به کار گرفته شده است.
اما این پروژه نیز با همان نگرانی‌هایی مواجه است که باعث لغو پروژه مشابهی در شهر تورنتوی کانادا در سال ۲۰۲۰ شد، نگرانی‌هایی نظیر حفاظت از داده‌های شخصی و مشارکت محدود مردم.
این مرکز عملیاتی تلاش کرده اطلاعات شخصی را از داده‌های گردآوری‌شده حذف کند. با این حال، همچنان این نگرانی وجود دارد که اطلاعات فردی یا حقوق تصویری افراد در معرض سوءاستفاده از سوی برخی نهادها یا اشخاص قرار گیرد.
بسیاری از تصاویر و ویدیوهای جمع‌آوری‌شده چهره افراد را ثبت می‌کنند و این پرسش را مطرح می‌شود: آیا امکان شناسایی حرکات یا الگوهای رفتاری افراد وجود دارد و آیا ممکن است این اطلاعات به‌طور نادرست مورد استفاده قرار گیرد؟
در منطقه هائیدیان، بیش از ۱۲ هزار دوربین نظارتی و ۱۰ هزار حسگر به‌صورت ۲۴ ساعته داده‌های زنده جمع‌آوری می‌کنند. طبق گزارشی که دولت منطقه‌ای در سال ۲۰۲۱ منتشر کرده، روزانه حدود ۶۰ میلیون داده ثبت می‌شود. این گزارش بیان می‌کرد که مغز شهری می‌تواند بهره‌وری کارمندان دولتی را افزایش دهد و هر آنچه بخواهند ببینند، در یک نگاه در دسترس خواهد بود.
در تورنتو، پروژه‌ای مشابه به‌نام «کویی‌ساید» (Quayside) توسط شرکت Sidewalk Labs (زیرمجموعه شرکت آلفابت، مالک گوگل) از سال ۲۰۱۷ آغاز شد. هدف این پروژه استفاده از فناوری هوشمند، از جمله دوربین‌ها و حسگرها برای پایش ترافیک و بهبود حمل‌ونقل در حاشیه دریاچه شهر بود.
اما این پروژه به‌دلیل افزایش نگرانی‌ها درباره نحوه مدیریت داده‌ها و نبود تعامل با مردم در نهایت کنار گذاشته شد؛ مثالی منفی که چین باید از آن درس بگیرد.
قوانین حریم خصوصی کانادا شرکت‌ها را ملزم می‌کنند که برای جمع‌آوری داده‌های قابل شناسایی از افراد، رضایت صریح آنان را جلب کنند. شرکت Sidewalk Labs استدلال کرده بود که در فضاهای عمومی کسب چنین رضایتی دشوار است. طبق یک نظرسنجی در سال ۲۰۱۹، تنها ۳۸٪ از شهروندان تورنتو با این پروژه آشنایی داشتند و در میان آنها، ۶۰٪ به جمع‌آوری داده‌ها از سوی Sidewalk Labs اعتماد نداشتند.
توسعه مغز شهری در هائیدیان نیز از مشکل مشابهی رنج می‌برد. به عنوان نمونه، این منطقه برای مقابله با خطرات سیلاب‌ها در فصل بارندگی، یک اپلیکیشن به‌نام «مغز آبی هائیدیان» (Haidian Water Brain) منتشر کرده بود که به شهروندان اجازه می‌داد وضعیت مناطق سیل‌خیز را رصد کنند؛ اما تعداد بسیار کمی از وجود این اپ آگاه بودند، چه برسد به استفاده از آن.
این اپ بدون توضیحی در دسترس عموم قرار نگرفت. ممکن است علت توقف آن، نگرانی‌های امنیتی درباره داده‌های هواشناسی و خطرات افشای اطلاعات حساس بوده باشد.
پروژه مغز شهری هائیدیان در تمام مراحل برنامه‌ریزی، طراحی، ساخت و اجرا، از مشارکت عمومی بسیار کمی برخوردار بود. به همین دلیل است که بسیاری از مردم احساس ارتباط با آن ندارند یا حتی از وجودش خبر ندارند.
تجربه چین در ترویج شهر هوشمند و مدیریت شهری مبتنی بر نوآوری، نسبت به سایر کشورها مزیت‌هایی به همراه داشته است. با این حال، چین کشوری وسیع است و بسیاری از شهرهای آن از نظر سطح توسعه – چه از نظر زیرساخت فناوری و چه توانمندی در استفاده از ابزارهایی مانند هوش مصنوعی – متوازن نیستند.
۲۱ شهر چینی که بیشترین اشاره را به هوش مصنوعی در سیاست‌گذاری‌ها داشتند، عمدتاً در نواحی ساحلی و مناطق توسعه‌یافته اقتصادی متمرکز بودند. پکن، شانگهای و شنژن در صدر این فهرست قرار دارند. تنها دو شهر از سایر نقاط این کشور – ووهان در مرکز و چونگ‌کینگ در جنوب‌غرب – در این رده‌بندی گنجانده شده بودند.
رویکرد چین به‌شکل دولتی هدایت می‌شود و سپس صنعت آن را دنبال می‌کند؛ مشارکت مردمی در این میان محدود است. اینکه سایر کشورها باید از چین الگوبرداری کنند یا نه بستگی به شرایط دارد. روش بالا به پایین ممکن است در کشورهای دیگر کارایی نداشته باشد.
هرچند چین پیشتاز است اما استفاده از هوش مصنوعی در مدیریت شهری پدیده‌ای جهانی است. این چیزی است که هر دولتی مایل به دستیابی به آن است، چون ابزاری قدرتمند برای کنترل، مدیریت و اجرای برنامه‌ها در شهر محسوب می‌شود – البته همه چیز به بافت محلی بستگی دارد.
برای نمونه، وزارت امنیت داخلی ایالات متحده از زمان دوره اول ریاست جمهوری دونالد ترامپ، استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی را آغاز کرده، از جمله استفاده از اسکنرهای تشخیص چهره در مکان‌های عمومی برای شناسایی مهاجران غیرقانونی و سگ‌های روباتیک در مرز جنوبی کشور.
بسیاری از سناریوهای شهری مبتنی بر هوش مصنوعی در اروپا شبیه به چین هستند، اما در مقیاسی بسیار کوچک‌تر، زیرا دولت‌های محلی در اروپا اختیارات محدودی دارند.
مغز شهری هائیدیان توسط شرکت دولتی Zhongke Brain اداره می‌شود و بیش از ۷۰ شرکت چینی از جمله بیدو و شرکت‌های مخابراتی در این پروژه همکاری دارند.
در مقابل، شورای شهر بارسلونا در اسپانیا هنگام اجرای پروژه‌ای هوش‌مصنوعی‌محور برای شناسایی تخلفات ترافیکی و بهبود خدمات اتوبوس‌رانی، تنها با یک شرکت آمریکایی – Hayden AI – همکاری کرد. طبق گزارش این شورا، دوربین‌هایی در جلوی چهار اتوبوس نصب شدند که به‌صورت خودکار خودروهای پارک‌شده در خطوط ویژه اتوبوس یا ایستگاه‌ها را شناسایی می‌کردند.
در چین همکاری قدرتمندی بین دولت و بخش فناوری در سطوح ملی و محلی وجود دارد و به همین دلیل چین بسیار سریع پیش می‌رود، در حالی‌که بسیاری از دولت‌های محلی در اروپا اختیارات و منابع کافی ندارند.
منبع: scmp
