ماهنورد یوتو-۲ که بخشی از ماموریت چانگای-۴ به شمار میآید، با استفاده از فناوری رادار نفوذپذیر ماه، کاوشگر را قادر میسازد سیگنالهای رادیویی را به عمق سطح ماه ارسال کند. بدین ترتیب دانشمندان میتوانند از پژواکهای حاصل یا امواج رادیویی که از ساختارهای زیرزمینی منعکس میشوند، برای ایجاد نقشهای از سطح زیرین ماه استفاده کنند.
سطحنشین چانگای-۴ (Chang’e-4) سازمان ملی فضایی چین (CNSA) اولین فضاپیمایی بوده که تا به حال در سمت دور ماه فرود آمده است. چانگای-۴ از زمان فرود در سال ۲۰۱۸ تصاویری از دهانههای برخوردی ثبت و از مواد معدنی گوشته ماه نمونهبرداری کرده است. اکنون این فضاپیما دانشمندان را قادر میسازد ساختارهایی را که تا عمق ۳۰۰ متری ماه را تشکیل میدهند، با جزئیات دقیقتر به تصویر بکشند.
در سال ۲۰۲۰ نیز محققان از رادار نفوذپذیر ماه (LPR) برای نقشهبرداری تا عمق ۴۰ متری ماه استفاده کردند، اما تا به حال عمیقتر نشده بودند.
به گفته جیان کینگ فنگ (Jianqing Feng)، از موسسه علوم سیارهای (Planetary Science Institute) آمریکا، دادههای جدید نشان میدهد عمق ۱۳۰ فوتی سطح ماه از لایههای متعدد غبار، خاک و سنگهای شکسته تشکیل شده است. درون این مواد دهانهای پنهان بود که به دلیل برخورد جسم بزرگی به ماه شکل گرفت. در اعماق بیشتر، دانشمندان ۵ لایه مجزا از گدازه ماه را کشف کردند که میلیاردها سال پیش در سراسر مناطق نفوذ کرده بود.
زمینشناسی ماه
دانشمندان بر این باورند که ماه ۴.۵۱ میلیارد سال پیش، زمانی که یک جسم به اندازه مریخ به زمین برخورد کرد تشکیل شد. به گفته فنگ، گوشته ماه مانند زمین، در آن زمان حاوی محفظههایی از مواد مذاب به نام ماگما بود که از طریق شکافهای تازهتشکیلشده در فورانهای آتشفشانی به بیرون نفوذ میکرد.
فنگ و همکارانش دریافتند که لایههای سنگهای آتشفشانی با نزدیکتر شدن به سطح ماه، نازکتر هم میشوند. این موضوع نشان میدهد که گدازههای کمتری در فورانهای بعدی در مقایسه با فورانهای قبلی جاری شدهاند.
اگرچه دانشمندان شواهدی از فعالیتهای آتشفشانی جوانتر در ۱۰۰ میلیون سال پیش کشف کردهاند، اما تصور میشود فعالیتهای آتشفشانی در ماه حدود ۱ میلیارد سال پیش از بین رفته است. به همین دلیل، ماه اغلب از نظر زمینشناسی مرده در نظر گرفته میشود. البته به گفته فنگ هنوز ممکن است ماگما در اعماق ماه وجود داشته باشد.
منبع: space