پهپادهای چینی، به دلیل قیمت مقرون‌به‌صرفه، عملکرد مناسب و نبود محدودیت‌های اخلاقی یا سیاسی، به یک محصول پرطرفدار در آفریقا تبدیل شده‌اند. بسیاری از کشورهای آفریقایی که با شورش‌ها، جنگ‌های داخلی و گروه‌های تروریستی روبرو هستند، برای مدیریت بحران‌ها و حفاظت از قلمروهای گسترده خود از این پهپادها بهره می‌برند.
مزیت‌های رقابتی پهپادهای چینی
پهپادهای چینی، مانند وینگ لونگ ۱ (Wing Loong I) و CH-4، به دلیل توانایی حمل سلاح‌های هدایت‌شونده، قابلیت‌های نظارتی پیشرفته و برد بلند و مهم‌تر از همه قیمت مناسب، از محبوبیت بالایی برخوردارند. پهپاد وینگ لونگ ۱ با قیمت یک میلیون دلار، قابلیت حمل دو محموله مهمات و اجرای ماموریت‌های نظارتی و تهاجمی در سراسر یک کشور را دارد. این قیمت نسبت به پهپادهای آمریکایی مانند پردیتور (Predator) بسیار پایین‌تر است و امکان خرید تعداد بیشتری پهپاد را فراهم می‌کند.
پهپاد CH-4
در سال‌های اخیر، کشورهایی مانند الجزایر (۲۴ پهپاد)، مراکش (۱۴ پهپاد)، جمهوری دموکراتیک کنگو (۹ پهپاد)، مصر (۴ پهپاد)، نیجریه (۳ پهپاد) و اتیوپی از مشتریان اصلی پهپادهای چینی بوده‌اند. مدل‌های ارزان‌تر مانند CH-4 و وینگ لونگ ۱ بیشترین تقاضا را داشته‌اند. پهپاد وینگ لونگ ۲ که پیشرفته‌تر است، معمولا به عنوان کمک از سوی کشورهای خلیج فارس به کشورهای آفریقایی ارائه شده است؛ هرچند نیجریه که اوضاع مالی بهتری دارد این پهپاد را خریداری کرده است.
استفاده پهپادهای چینی در جنگ با تروریسم
گروه‌های شبه نظامی غالبا در زمینه پدافند هوایی ضعف دارند و همین موضوع منجر به نقش موثر پهپادها در جنگ با آن‌ها شده است. به عنوان مثال در جنگ داخلی اتیوپی در سال ۲۰۲۱، پهپادهای چینی وینگ لونگ ۱ در کنار پهپادهای ترکیه‌ای بایراکتار تی‌بی۲ (Bayraktar TB2) و پهپاد ایرانی مهاجر ۶ نقش مهمی در جلوگیری از پیشروی نیروهای شبه نظامی تیگرای (Tigrayan defence forces) به سمت آدیس‌آبابا (Addis Ababa) ایفا کردند. این پهپادها خودروها و تانک‌های تیگرای را در فاصله ۲۰۰ کیلومتری از پایتخت نابود کردند و ورق جنگ را به نفع دولت اتیوپی برگرداندند.
وینگ لونگ ۲
دولت اتیوپی همچنین از حملات پهپادی وینگ لونگ ۲ علیه شبه نظامیان استفاده کرده است. این حمایت نظامی تاثیر چشمگیری بر نتیجه جنگ داشته و قدرت این کشور را در درگیری‌های منطقه‌ای افزایش داده است. پهپادهای وینگ لونگ ۲ که از سوی امارات تامین و راه‌اندازی می‌شوند، به‌عنوان بخشی از سیاست‌های مداخله نظامی این کشور در منطقه، نقش کلیدی در تقویت دولت اتیوپی ایفا کرده‌اند.
مصر و سرمایه‌گذاری گسترده در پهپادهای چینی
مصر نیز در سال‌های اخیر خرید پهپادهای چینی را افزایش داده است و در سال ۲۰۲۱ شایعاتی درباره قرارداد خرید ۳۲ فروند پهپاد وینگ لونگ ۱دی (Wing Loong 1D) توسط این کشور منتشر شد. این پهپادها قابلیت پرواز تا ۳۵ ساعت و حمل دو برابر مهمات نسبت به نسخه‌های قبلی را دارند.
پهپادهای چینی در مصر برای مبارزه با داعش در صحرای سینا و نظارت بر تونل‌های قاچاق در نزدیکی نوار غزه استفاده می‌شوند. همچنین، مصر با همکاری شرکت CAIG تلاش دارد سامانه‌های رادار روزنه مصنوعی (SAR) را برای شناسایی مین‌های جاده‌ای و بمب‌های دست‌ساز را در این پهپادها ادغام کند.
دلایل محبوبیت پهپادهای چینی در آفریقا
مطابق مقاله‌ای که در سال ۲۰۲۳ در رسانه الجزیره (Al-Jazeera) منتشر شد، یکی از دلایل اصلی موفقیت پهپادهای چینی در آفریقا، قوانین صادراتی سخت‌گیرانه ایالات متحده است. آمریکا به دلیل عضویت در معاهده کنترل فناوری موشکی (MTCR) که در سال ۱۹۸۷ به منظور جلوگیری از گسترش سلاح‌های موشکی، شیمیایی و هسته‌ای منعقد شد است، نمی‌تواند پهپادهای پیشرفته خود را به‌راحتی صادر کند. در مقابل، چین از این خلا استفاده کرده و پهپادهای خود را بدون محدودیت به کشورهای آفریقایی می‌فروشد.
علاوه بر این، هزینه‌های پایین‌تر پهپادهای چینی و مهمات آن‌ها به کشورهای آفریقایی امکان می‌دهد تا ناوگان بزرگ‌تری را با بودجه محدود تشکیل دهند. به طور میانگین، هر پهپاد آمریکایی ۱۵ برابر یک پهپاد چینی قیمت دارد. با در نظر گرفتن هزینه‌های تعمیر و نگهداری پهپاد، این اختلاف حتی بیشتر نیز می‌شود.
جدیدترین کشور آفریقایی که جذب پیشنهادهای نظامی چین شده، جمهوری دموکراتیک کنگو است. این کشور که در منطقه غربی خود با ده‌ها گروه مسلح مختلف روبرو است، در سال ۲۰۲۳ سفارش خرید دست‌کم ۹ پهپاد CH-4 را داده است. از این تعداد، سه پهپاد نخست تاکنون تحویل داده شده‌اند.
رقابت پهپادهای چینی با جنگنده‌های روسی
پهپادهای چینی به دلیل هزینه‌های کمتر و کارایی بالاتر، جایگزین هواپیماهای جنگنده روسی در بسیاری از کشورهای آفریقایی شده‌اند. هواپیماهای روسی مانند میگ-۲۱ (Mig-21)، سوخو- ۲۵(Su-25) و حتی سوخو-۲۷ (Su-27) گران‌قیمت هستند و هزینه‌های نگهداری و آموزش خلبانان آن‌ها برای کشورهای فقیرتر چالش‌برانگیز است. ضمن اینکه محدودیت‌های بدن انسان به عنوان خلبان جنگنده، باعث می‌شود محدودیت‌های بیشتری در انجام مانورهای هوایی نسبت به پهپادها داشته باشد.
پهپادهای چینی به دلیل قابلیت‌های پیشرفته، هزینه کمتر و سهولت استفاده، تغییرات چشمگیری در ساختار نظامی کشورهای آفریقایی ایجاد کرده‌اند. در همین حین، روسیه به علت درگیری در جنگ اوکراین، در مدیریت زنجیره تامین قطعات و خدمات جنگنده‌های خود با مشکل مواجه شده است.
آینده پهپادهای چینی در آفریقا
چین در حال توسعه نسل جدیدی از پهپادهاست. پهپادهای CH-5 به عنوان معادل پهپاد آمریکایی ریپر (Reaper) شناخته می‌شوند. مدل CH-6 با موتور جت و CH-7 با طراحی پنهان‌کار نیز در حال ورود به بازار هستند. پهپادهای پیشرفته WZ-7 و WZ-10 نیز به عنوان معادل گلوبال هاوک (Global Hawk) آمریکایی به کشورهای آفریقایی پیشنهاد شده‌اند.
پهپاد CH-7
چین با این رویکرد در حال تسخیر بازار پهپادهای آفریقاست، به طوری که ممکن است با تغییرات ژئوپلیتیکی در این منطقه روبرو شویم. زیرا کشورهای آفریقایی به‌جای تکیه بر آمریکا یا روسیه، به چین گرایش پیدا می‌کنند.
منبع: defenceweb
