همه چیز برای ژوژو روشن به نظر می‌رسد. این شهر با ۴ میلیون نفر جمعیت در استان محصور در خشکی هونان در دهه ۱۹۹۰ به یک مرکز منطقه‌ای برای تولید مواد شیمیایی و فلزات تبدیل شد. اما این امر تخریب وحشتناک محیط زیست را به دنبال داشت. بیش از ۱۰۰۰ آلاینده در نهایت تعطیل شدند که عواقب اقتصادی ناگواری در پی داشت. اقتصاد داخلی ژوژو از اقتصاد شهرهای ساحلی عقب مانده است. در دهه گذشته، رشد متوسط آن در شهرهای میان‌رده‌ای بوده است که در داخل چین پراکنده‌اند.
اما مقامات آن اکنون طوری صحبت می‌کنند که گویی شهر یک مرکز فناوری است. صدها شرکت هوش مصنوعی (AI)، رباتیک و داده در سال گذشته در آن به وجود آمده‌اند. اسناد برنامه‌ریزی محلی نشان‌دهنده شکوفایی یک شهر پررونق در حال ساخت است، چیزی که ژوژو تنها می‌توانست از دور در دهه ۱۹۹۰ با ثروتمند شدن بنادر شرقی تماشا کند.
این امر به «تغییرات بزرگی که در ۱۰۰ سال گذشته دیده نشده» اشاره می‌کنند، عبارتی که شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین از آن برای نشان دادن شروع عصر جدید استفاده کرده است او بر این باور است که چین در آستانه انقلابی است که در آن ده‌ها شهر شروع به تولید پیشرفت‌هایی در زمینه رباتیک، رایانش ابری و اتوماسیون خواهند کرد. مقامات ژوژو همچنین بر این باورند که آماده دریافت پاداش کمپین «شکوفایی مشترک» آقای شی هستند – طرحی برای توزیع مجدد ثروت از مناطق ثروتمندتر به مناطق فقیرتر و از پلتفرم های اینترنتی غالب به مصرف کنندگان و کارگران.
استراتژی شی در زمانی بهتر درک می‌شود که بدانیم چین در مسیر ایجاد مرکز جهانی نوآوری در دهه آینده قرار دارد. تغییر به سمت فناوری داخلی، چینش جغرافیایی تولیدی چین را تغییر می‌دهد .سرمایه گذاری‌های جدید و مهاجرت‌ها از قطب‌های ساحلی ثروتمند به شهرهای داخلی تغییر مسیر داده‌اند. دولت هزاران گروه کوچک و بزرگ را در زمینه‌های علوم داده، امنیت شبکه و رباتیک پرورش می‌دهد. شی و مشاورینش کنترل‌های سخت‌تری بر بازار اعمال می‌کنند. توانایی آنها برای هدایت جریان سرمایه در نحوه سرمایه گذاری گروه‌های خصوصی در چین مشهود است.
این روایت که آمریکا و غرب در حال نزول و چین در حال صعود است در رسانه ها مطرح می‌شود. برخی اقدامات چین نظیر قرنطیه قطب تجاری شانگهای، شهری با ۲۵ میلیون نفر جمعیت به دنبال گسترش کووید ۱۹ و حمایت او از روسیه در طول جنگ اوکراین، احتمال تحریم‌های بیشتر بر شرکت‌های چینی را افزایش داده است. به نظر می‌رسد که این شرایط تنها تمایل چین را برای اتکا به خود تقویت می‌کند.
شی به دنبال ساخت دولت و اقتصادی است که وابستگی زیادی به حمایت دولتی و حکومتی برای دستاوردهای مبتنی بر تحقیق و فناوری داخلی دارد.
یکی از ویژگی‌های مهم مدل همگرایی این بود که ریسک‌های کمی را ارائه می‌کرد. چین فقط به ادامه آزادسازی نیاز داشت و شرکت‌های خارجی فقط به جذب سرمایه و تجهیزات با فناوری پیشرفته ادامه می‌دادند تا از این کار بهره ببرند.
اما دوران همگرایی رو به پایان است. رشد بهره‌وری کل چین بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ به میزان بیش از ۱ درصد در سال کاهش یافته است. انتقال فناوری اکنون توسط آمریکا بسیار محدودتر شده است. شی مطمئناً می‌تواند تصور کند که تحریم‌های ویرانگر روسیه علیه چین نیز می‌تواند اعمال شود و پاسخ او پایان دادن به اتکا به فناوری خارجی و تمرکز مجدد مدل رشد بر روی آنچه می‌تواند در داخل کشور ایجاد شود، بوده است.
قمار با ریسک بالا
شبیه یک سرمایه گذار ریسک پذیر که شرط بندی‌های پرخطر و با پاداش بالا را انجام می‌دهد، شی در این دوره ریسک بیشتری را متحمل خواهد شد. طرح او مستلزم ایجاد گروه‌های بزرگ و رقابتی در سطح جهانی مشابه هواوی، یک غول مخابراتی است. اما آنها باید هواوی‌های زیادی را توسعه دهند. اگر سرمایه‌گذاری‌ها بازدهی ایجاد نکند، این طرح اقتصاد را با بدهی‌های بیشتر و رشد بسیار کم مواجه می‌کند.
رهبران گذشته چین اصلاحات خود را در شهرهای ساحلی متمرکز کرده‌اند، جایی که کالاهای تولیدی می‌توانند به راحتی به بنادر برسند. شنزن، در ۷۰۰ کیلومتری جنوب ژوژو، نمادی از ظهور چین به عنوان کارخانه جهان در دهه ۱۹۹۰ شد. برخی از این تجارت به سمت غرب به شهرهایی مانند چنگدو و چونگ کینگ کشیده شد. زمانی که شی در قدرت بود در ابتدا بر افزایش مصرف متمرکز شد که به نفع بزرگترین شهرهای ساحلی نیز بود. علی بابا و تنسنت که به ترتیب در مناطق شرقی و جنوبی هانگژو و شنژن مستقر بودند، به عنوان موتورهای مصرفی به شهرت رسیدند و اغلب از سوی مقامات حزب مورد استقبال قرار گرفتند.
این موضوع طی دو سال گذشته به سرعت تغییر کرده است. شی در حال تغییر جهت اقتصاد به سمت تولید است. دور شدن از فناوری مصرف کننده و یا فناوری نرم در چهاردهمین برنامه پنج ساله منتشر شده در سال ۲۰۲۱ مشخص شد. در عوض بر توسعه سریع در فناوری سخت یا حوزه‌هایی مانند هوش مصنوعی، نیمه هادی‌ها، نرم افزارهای صنعتی و کلان داده تاکید شد. سیاست صنعتی جدید نیازی به دسترسی آسان به بنادر ندارد.
این تلاش‌ها می‌تواند نقشه اقتصادی چین را دوباره ترسیم کند. تاکید بر تولید، کارگران مهاجر را نه تنها به شهرهای ساحلی، بلکه به شهرهای داخلی نیز سوق داده است که در آنجا می‌توان کارخانه‌های جدید را ارزان ساخت. آخرین نبض بزرگ مهاجرت داخلی در سال ۲۰۰۱، زمانی که چین به سازمان تجارت جهانی پیوست، آغاز شد و تا سال ۲۰۱۳، زمانی که شی به قدرت رسید و مصرف به رشد تبدیل شد، ادامه داشت. هشت سال گذشته با مهاجرت از مراکز داخلی به شهرهای شرقی شاهد یک تغییر بودیم. چین به آغاز موج دیگری از مهاجرت داخلی نزدیک شده است که انقلاب صنعتی جدید شی را تقویت خواهد کرد.
اگر قرار است کارکنان جذب شرکت‌های فناوری جدید شوند، مهاجرت ضروری است. بررسی داده‌های ثبت شرکت توسط اکونومیست نشان می‌دهد شرکت‌هایی که در زمینه داده‌های بزرگ، هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، روباتیک، رایانش ابری و انرژی پاک سروکار دارند، با سرعتی بی‌سابقه در داخل چین راه‌اندازی می‌شوند. بسیاری از مراکز جدید مرکز استان‌های فقیر هستند. اما بسیاری از شهرهای کوچکتر نیز مانند ژوژو در حال تجربه رشد انفجاری در شرکت‌های فناوری هستند.
هفی در استان آنخویی، یکی از مناطق فقیرتر چین، شهری با حدود ۹ میلیون نفر است. این شهر در سال‌های اخیر خود را به عنوان یک مرکز فناوری معرفی کرده و هزاران شرکت در مدت کوتاهی در آن افتتاح شدند. تنها در سال ۲۰۲۱، بیش از ۲۵۰۰ شرکت مدعی توسعه نرم‌افزار پایه هوش مصنوعی در این شهر راه‌اندازی شده‌اند. هزاران شرکت دیگر نیز خدمات مرتبط ارائه می‌دهند. شهر شنیانگ، پذیرای بیش از ۸۶۰ شرکت است که در دو سال گذشته در حال انجام تحقیقات رباتیک هستند. حدود ۴۴۰۰ گروه که مدعی مشارکت در اینترنت اشیا هستند در سال ۲۰۲۱ در شهر جنوب غربی چنگدو راه اندازی شدند.
رشد سریع در این شهرها ارتباط نزدیکی با برنامه ریزی دولت محلی و ارائه مشوق های مالیاتی و زمینی سخاوتمندانه دارد. علاوه برآن، این ارقام همچنین باید به عنوان هشداری برای برنامه ریزان باشد که رونق فناوری که آنها ایجاد کرده‌اند منجر به سرمایه گذاری‌های بیهوده می‌شود. کسب و کارهای مرکز داده و رایانش ابری را در نظر بگیرید. همه گیری کرونا تقاضای زیادی برای شرکت‌های مصرف کننده-اینترنتی و خدمات داده ایجاد کرد. سیاست‌های محلی، شرکت‌های مختلف را تشویق می‌کرد تا آنها را راه‌اندازی کنند. توسعه دهندگان املاک باید مقامات محلی را متقاعد کنند که زمین و نیرو را به آنها ارزان بفروشند تا از صنعت پرسود مرکز داده بهره ببرند.
گوئیانگ، یک شهر بزرگ در استان فقیر جنوب غربی گوئیژو، شاهد انفجاری در ثبت شرکت‌های مرکز داده در سال ۲۰۲۰ بود که بسیاری از آنها هیچ تجربه‌ای در این منطقه نداشتند. برخی حتی سعی کرده‌اند وارد حوزه محاسبات ابری شوند، که به ورودی‌های تکنولوژیکی بیشتری نسبت به مراکز داده نیاز دارد. موج نوآوری در هوش مصنوعی، روباتیک و فناوری آب و هوا، مشکلات زیادی را به همراه دارد که بودجه دولت را کاهش می‌دهد و افزایشی برای تولید ناخالص داخلی نخواهد داشت.
چندین سرمایه گذار این سوال را مطرح کرده‌اند که استعداد مورد نیاز برای تقویت این رونق از کجا می‌آید. دولت برنامه‌های آکادمیک را برای آموزش افراد اعلام کرده اما به نظر می‌رسد کمبود در این حوزه واضح است. تغییر مسیر مهاجران این نکته را شامل نمی‌شود که مهارت‌های آنها با تغییر صنعتی آقای شی همخوانی نداشته است.
دولت برای اجرای طرح خود به چیزی بیش از یک صحنه استارتاپی نیاز دارد و بنابراین، گروه جدیدی از قهرمانان را پرورش می‌دهد. اینها گروه‌های مصرف کننده-اینترنتی نیستند که بر اقتصاد دیجیتال چین تسلط داشتند. در عوض شرکت‌هایی هستند که در نرم افزارهای سازمانی، دیجیتالی سازی صنعتی، امنیت داده‌ها و محاسبات ابری دولتی فعالیت می‌کنند. تعداد کمی از سرمایه گذاران در سیلیکون ولی نام Baosight، Maxscend، Sangfor، Supcon یا YoueData را شنیده‌اند. بسیاری از آنها در شانگهای یا شنژن ثبت شده‌اند، نه نیویورک و هنگ کنگ. آنها ترکیبی از شرکت‌های دولتی و خصوصی هستند، اما تقریباً همه به دولت نزدیک هستند و در تلاشند تا زیرساخت‌های صنعتی چین را ارتقا دهند و انقلاب جدید آقای شی را آغاز کنند.
Baosight یک شرکت نرم افزاری صنعتی دولتی است که نرم‌افزار برنامه‌ریزی منابع سازمانی می‌سازد. هدف این سیستم‌ها افزایش کارایی در صنایع فولاد، داروسازی و مواد شیمیایی است. Baosight اخیراً کار را برای یک گروه دولتی فولاد در پروژه‌ای که بزرگترین و پیچیده‌ترین پروژه یکپارچه‌سازی در نوع خود تلقی می‌شود، به پایان رساند. ارزش بازار آن از سال ۲۰۱۸ سه برابر افزایش یافته و به ۶۲ میلیارد یوان (۹٫۷ میلیارد دلار) رسیده است.
Sangfor Technologies، یک گروه امنیت شبکه و داده خصوصی مستقر در شنژن، به دولت کمک می‌کند تا پلتفرم‌های پیشرفته داده‌های بزرگ بسازد. Supcon، همچنین اکوسیستم‌های شبکه‌ای را برای شرکت‌های دولتی ایجاد می‌کند.
فناوری نرم، خط سخت
دولت معتقد است که جنون و هیجان مصرف کننده-اینترنتی نابرابری را افزایش داده است. تسلط شرکت‌ها در بازار به آنها اجازه داد تا در قیمت گذاری دستکاری و در عین حال داده‌های شخصی غیرقانونی را جمع آوری کنند. نفوذ آنها همچنین تأثیر حزب بر اقتصاد دیجیتال را کمرنگ کرد. همانطور که مقامات می‌گویند، این عدم تعادل‌ها با سرکوب‌های نظارتی گسترده اصلاح شده‌اند.
اما این سرکوب‌های نظارتی دولت نه تنها در طی حدود یک سال باعث شد ارزش گذاری‌های بازار فناوری را بیش از ۲ تریلیون دلار کاهش دهد بلکه غول‌های فناوری را به تسلیم و زوال نیز سوق داده است. بسیاری از مدیران، مانند ریچارد لیو از JD.com، کناره گیری کرده‌اند، شرکت‌ها کارگران را اخراج می‌کنند. تعداد کمی از آنها به دنبال خریدهای سرمایه بر هستند.
شرکت‌های جدید باید در سطح جهانی رقابت کنند و سهم بازار را در اقتصادهای توسعه یافته به دست آورند. هواوی قبل از اینکه توسط آمریکا شکست بخورد در این مسیر بود. شی می‌خواهد چین شرکت‌های فناوری سخت خود را تولید کند تا از غرب متخاصم خودکفاتر شود.
نحوه تامین مالی شکوفایی جدید چین به یک سوال برای سرمایه گذاران خطرپذیر تبدیل شده است که مشتاق یافتن علی بابای بعدی، اما نگران مخالفت با سیاست‌های دولت هستند. شی اکنون شش سال است که در حال تغییر نظم در بازارهای سرمایه و مالی است.
در سال ۲۰۲۱، مقامات به موضوع و بحرانی به نام «گسترش بی‌رویه سرمایه» اشاره کردند که با بی‌احتیاطی سودهای بالایی را به قیمت منافع عمومی دنبال کرده است. صدها مقام و تاجر در سال‌های اخیر به اتهام فساد از کار برکنار شده‌اند، اما اخیراً برخی به «تأثیرپذیری از سرمایه» متهم شده‌اند. ژو جیانگ یانگ، دبیر سابق حزب هانگژو، به دلیل چنین جرائمی تحت بازجویی قرار دارد.
شی طرحی برای «توسعه منظم سرمایه» ارائه کرده است. او شخصا بر راه اندازی یک بورس جدید در پکن در سال ۲۰۲۱ نظارت داشت که بر هدایت سرمایه گذاری‌ها به گروه‌های کوچک فناوری متمرکز است. وجوه دولتی در حال جمع آوری پول نقد و سرمایه گذاری در شرکت‌های خصوصی فناوری هستند. برنامه “غول‌های کوچک” که توسط وزارت صنعت و فناوری اینترنت راه اندازی شده، هزاران شرکت را انتخاب می‌کند که مشوق‌های مالیاتی و بودجه عمومی دریافت خواهند کرد. طبق گزارش بلومبرگ، چین قصد دارد امسال حدود ۲٫۳ تریلیون دلار برای پروژه‌های جدید هزینه کند که بسیاری از آنها بر تولید فناوری پیشرفته و توسعه فناوری متمرکز خواهند بود.
بسیاری از شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC) در چین محدودیت‌های کمتری را برای سرمایه‌گذاری‌های خود پیدا می‌کنند. طبق یک شرکت تحقیقاتی PitchBook، سرمایه‌گذاری‌های VC در انرژی پاک در سال ۲۰۲۱ به حدود ۸٫۷ میلیارد دلار افزایش یافت. تعداد فزاینده‌ای از سرمایه‌گذاران خصوصی امیدوارند که در کنار بودجه دولتی سرمایه‌گذاری کنند یا استارت‌آپ‌هایی را پیدا کنند که قبلاً پول دولتی گرفته‌اند. چراغ سبز دولت اکنون یک سیگنال قدرتمند بازار است.
بسیاری از عدم توازن‌های اقتصاد چین در زمان شی به وجود آمد یا بدتر شد. سرمایه گذاران فناوری میلیاردها دلار خود را در دهه گذشته به دست آورده‌اند. شی بر یکی از بزرگترین انباشت بدهی‌های بخش دارایی در جهان نظارت داشت. دولت او کنترل‌ها را کاهش داد که موجی از خریدهای سفته بازانه در خارج از کشور را امکان پذیر کرد. سرکوب نظارتی شی از بسیاری جهات تلاشی برای تصحیح انحرافات بازار ناشی از شکست سیاست‌های وی بود.
برخی از سرمایه گذاران با تجربه جهانی نگران هستند که چرخه اشتباهات و اصلاحات تکرار شود. تعداد کمی توانسته‌اند صحبت از «گسترش بی رویه سرمایه» را بپذیرند. تنها از طریق معرفی نیروهای بازار و سرمایه خارجی، می‌توان یک کشور پیشرفته و مدرن ساخت. یکی از سرمایه گذاران بزرگ می‌گوید که اگر شی و تیم تکنوکراتش به این موضوع پشت کنند، نشان می‌دهد که از ۴۰ سال گذشته درس نگرفته‌اند.
منبع: economist
