تیمی از محققان به سرپرستی پروفسور «لیو لانجیان» از دانشگاه چانگان، به بررسی چگونگی تاثیر تحریمهای دولت آمریکا بر حدود ۱۰۰۰ شرکت فناوری پیشرفته چینی در بازه سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ پرداخته‌اند.
بر اساس این تحقیق، تعداد درخواست‌های ثبت اختراع توسط شرکت‌های چینی در نتیجه تحریم‌ها به طور میانگین ۵۷٫۶ درصد افزایش داشته که البته هزینه نوآوری نیز ۴۰ درصد افزایش داشته داشته است.
تیم تحقیقاتی در مقاله‌ای که در انجمن علم و فناوری چین منتشر شده، اشاره کرده‌اند که بر اساس سیاست کنترل فناوری آمریکا، تعداد درخواست‌های ثبت اختراع و بودجه تحقیق و توسعه شرکت‌های فناوری پیشرفته چین به طور قابل توجهی افزایش یافته است. اما از طرفی، هزینه نوآوری در زمینه تکنولوژی به طور قابل توجهی افزایش یافته که این امر فعالیت‌های نوآورانه را دشوارتر و کارایی آن را کمتر می‌کند.
در عین حال باید گفت که نظرات جامعه علمی چین درباره تاثیرات ممنوعیت‌های اعمال شده توسط آمریکا بر فناوری متفاوت است. برخی محققان بر این باورند که تحریمهای آمریکا بر انتقال فناوری تاثیر گذاشته، تبادلات دانشمندان با محققان برتر غربی را کاهش داده و صنایع چینی را در انتهای زنجیره تولید کم ارزش نگه می‌دارد. اما برخی دیگر استدلال می‌کنند که این ممنوعیت‌ها، نوآوری در چین را تسریع می‌بخشد و دولت چین را وادار به اتخاذ سیاست‌های تشویقی جدید می‌کند یا شرکت‌های چینی را مجبور کرده کمتر به شرکای خارجی متکی باشند.
اما بر اساس مطالعه تیم لیو، تاثیر تحریمهای آمریکا بر صنایع چینی به طور قابل ملاحظه‌ای متفاوت است. بطوریکه می‌توان گفت شرکت‌های الکترونیکی بیشترین آسیب را دیده‌اند و پس از آن نیز شرکت‌های فعال در بخش کامپیوتر و مخابرات قرار دارند.
چین کشوری است که دیرهنگام وارد عرصه فناوری‌های پیشرفته شده است و هنوز ضعف‌های بسیاری در برخی از زمینه‌های کلیدی فناوری دارد. محصولات جایگزین چینی هنوز آنطور که باید، کامل و در دسترس نیستند و برخی از حلقه‌های کلیدی در زنجیره تامین نیز ناقص است. در حال حاضر، کشورهای توسعه یافته هم کنترل بر فناوری‌های پیشرفته را تقویت کرده‌اند. به عنوان مثال، شرکت‌های فناوری پیشرفته چین که توسط هوآوی نمایندگی می‌شوند، به طور فعال در پی ادغام در اقتصاد جهانی هستند که البته به دنبال کنترل فناوری توسط کشورهای غربی با خطرات بزرگی مواجه شده‌اند.
اما تحریمهای آمریکا تاثیر کمتری بر برخی دیگر از بخش‌ها داشته است. به عنوان مثال، در صنایع مواد جدید، تحریمهای واشنگتن هزینه نوآوری برای شرکت‌های چینی را بیش از ۵ درصد در قیاس با دهه گذشته کاهش داده است. محققان معتقدند که این پدیده معمولا در برخی صنایع سرمایه‌بر رخ می‌دهد که نوآوری‌های تکنولوژیکی بیشتر بر سرمایه گذاری متکی است. در این شرایط، این بخش‌ها می‌توانند با افزایش سرمایه گذاری بر مشکلات کوتاه مدت غلبه کرده و در مقابل سیاست‌های نظارتی مقاوم‌تر شوند.
بر اساس گزارش اخیر «ردیاب فناوری حیاتی» که موسسه سیاست استراتژیک استرالیا (ASPI) منتشر کرده است، چین در تمام ۱۲ بخش فناوری مرتبط با مواد پیشرفته و تولید در جهان پیشتاز است. در مجموع، چین در ۳۷ فناوری از ۴۴ فناوری کلیدی از جمله هوش مصنوعی، انرژی و بیوتکنولوژی نسبت به آمریکا برتری دارد.
مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی (CSIS) که یک اندیشکده مستقر در واشنگتن است، در این باره می‌نویسد: ایالات متحده با سیاست‌های تحریمی خود در کوتاه مدت مزایایی به دست می‌آورد اما نبرد طولانی مدت با چین را به این کشور می‌بازد، زیرا شرکت‌های چینی را مجبور می‌کند به توسعه فناوری خود بپردازند.
بیل گیتس بنیانگذار مایکروسافت، هم در مصاحبه اخیر با فایننشال تایمز گفت: تحریمهای آمریکا آنطور که انتظار می‌رود عمل نخواهد کرد. فکر نمی‌کنم واشنگتن هرگز در جلوگیری از دستیابی چین به تراشه‌های سطح بالا موفق عمل کند.
منبع: scmp
