مطابق این مطالعه، از فوریه ۲۰۲۰ تا دسامبر ۲۰۲۱ ماهوارههای برنامه GSSAP ایالات متحده بارها به برخی از مهمترین و پیشرفتهترین ماهوارههای چین در مدار ۳۶ هزار کیلومتری زمین نزدیک شدهاند و کارشناسان چینی آن را موضوعی نگرانکننده خواندهاند که میتواند امنیت این کشور را به خطر بیندازد. پروژه GSSAP نام برنامهای متعلق به نیروی فضایی ایالات متحده بوده و هدف از آن جاسوسی از سایر ماهوارههای مدار ژئو عنوان شده است.
بنابر ادعای تیم تحقیقاتی موسسه اپتیک، مکانیک و فیزیک چانگچون (CIOMP) چین به سرپرستی کای شنگ (Cai Sheng)، ارتش آمریکا در این عملیاتها، توانایی و قصد خود را برای ایجاد اخلال در بهرهگیری چین از فضا نشان داده است. چین در مدار ژئو ماهوارههای متعددی دارد که اهداف مختلفی از جمله ارتباطات، ناوبری و سنجش از دور را دنبال میکنند.
عملیاتهای پرواز نزدیک به سایر ماهوارهها در فضا معمولا مخفی نگه داشته میشود، زیرا چنین اطلاعاتی حساس و طبقهبندیشده هستند و افشای این دادهها به نوعی میتواند نمایانگر نقاط مثبت یا آسیبپذیر یک کشور باشد. از سوی دیگر برخی تحلیلگران معتقدند افشای چنین حوادثی تنشها میان دو کشور را تشدید میکند و شاید منجر به درگیریهای دیپلماتیک یا حتی نظامی شود. اکنون دقیقا مشخص نیست چرا چین در این مقطع زمانی دست به افشای چنین اطلاعاتی زده است.
موسسه CIOMP زیرمجموعه آکادمی علوم چین، سابقه طولانی در توسعه فناوریهای لیزری، سنجش از دور و اپتیک فضایی برای برنامه فضایی چین دارد. از این رو کارشناسان این موسسه مدعیاند که از تواناییهای لازم برای بررسی ماهوارههای GSSAP و قابلیتهای آنها برخوردارند.
عملیاتهای جاسوسی آمریکا از ماهوارههای چین
بر اساس این گزارش، در ۲۶ فوریه ۲۰۲۰ یک ماهواره از برنامه GSSAP به ماهواره چینی تیانلیان ۲-۰۱ (Tianlian 2-01) نزدیک شده است؛ ماهوارهای که بخشی از سامانه ردیابی فضایی و رله داده تیانلیان محسوب میشود. این سامانه لینکهای ارتباطی بین ماهوارهها در مدار و ایستگاههای زمینی را فراهم کرده و از برنامه پرواز فضایی سرنشیندار چین و سایر فعالیتهای فضایی این کشور پشتیبانی میکند.
طبق گفته تیم تحقیقاتی، دو روز بعد، همان ماهواره به ماهواره BD-2 G8 که جزو ماهوارههای منظومه ناوبری بیدو (BeiDou) محسوب میشود، نزدیک شد. رویداد دیگر گزارششده در این مطالعه مربوط به ماهواره مخابراتی پربازده SJ-20 است که در سال ۲۰۲۰ در مدار قرار گرفت. SJ-20 به منظور ارائه دسترسی به اینترنت پهن باند برای کاربران در چین و سایر نقاط آسیا طراحی شده است.
ماهوارههای مختلف GSSAP در یک دوره ۱۱ ماهه ۴ بار به SJ-20 نزدیک شدند و کمترین فاصله مربوط به ۴ مه ۲۰۲۱ میشود که طی آن ماهوارههای آمریکا و چین به فاصله ۹.۵۴ کیلومتری یکدیگر رسیدند.
این مطالعه همچنین ادعا میکند ماهوارههای ایالات متحده از دیگر اهداف چینی، از جمله ماهوارههای TJS-2، TJS-3، و TJS-5 که همگی بخشی از سری ماهوارههای ارتباطی آزمایشی TJS (سرواژه Tongxin Jishu Shiyan) چین هستند، جاسوسی کردهاند. از این ماهوارهها برای آزمایش فناوریهای جدید ارتباطاتی مانند آنتنهای پیشرفته و روشهای پردازش سیگنال استفاده میشود. به گفته تیم تحقیقاتی، همه این ماهوارهها از اهداف مهم امنیت ملی، اقتصادی و علمی چین پشتیبانی میکنند.
ماهوارههای GSSAP نیروی فضایی آمریکا
ماهوارههای GSSAP جدیدترین نسل ماهوارههای نظارتی هستند که نیروی هوایی ایالات متحده برای پایش و ردیابی اجسام در مدار ژئو از آنها استفاده میکند. طبق مطالعه مذکور، این ماهوارهها مجهز به دوربینهای نوری با وضوح بالا و تجهیزات نظارت الکترونیکی پیشرفته هستند که علاوه بر تصویربرداری، به آنها آنها امکان میدهد از سیگنالهای رادیویی ماهوارههای دیگر جاسوسی کنند.
ماهوارههای GSSAP با دوربینهای خود میتوانند تصاویر دقیقی از سایر ماهوارههای مدار ژئو از جمله ویژگیهای خاص مانند آنتنها و حسگرها را به ثبت برسانند. از این اطلاعات میتوان برای شناسایی ماهوارهها و نظارت بالقوه بر عملکرد آنها در طول زمان استفاده کرد.
ماهوارههای GSSAP همچنین از موقعیت خورشید نسبت به ماهواره هدف برای تعیین رویکرد خود در پایش سایر ماهوارهها بهره میبرند. هنگامی که خورشید پشت ماهوارههای GSSAP قرار دارد و مستقیما به ماهواره هدف میتابد، امکان تصویربرداری بهتر را فراهم میکند.
واکنشهای پیشنهادی تیم تحقیقاتی
بر اساس این مطالعه، چین با توجه به رقابت شدید برای امنیت فضایی در مدارهای مرتفع میبایست فناوریهای مهم مانند عملیاتهای نزدیک شدن به سایر ماهوارهها با دقت بالا، تشخیص موارد غیرعادی در مدار به صورت در لحظه و حفاظت چند حالته از ماهوارههایش را توسعه دهد.
عملیاتهای نزدیک شدن به سایر ماهوارهها با دقت بالا به چین این امکان را میدهد تا مانور ماهوارههای خود را به شکلی دقیقتر به انجام برساند و بدین ترتیب از برخورد با سایر اجرام در فضا جلوگیری کند. تشخیص موارد غیرعادی به صورت در لحظه نیز موجب میشود کارشناسان ضمن تشخیص سریع هرگونه تغییر غیرمنتظره در مدار ماهوارهها بتوانند تصمیم لازم را به سرعت اتخاذ کرده و عملیاتی کنند.
به علاوه، حفاظت چند حالته شامل استفاده از روشهای مختلف مانند مقابله با پارازیتها یا مانور در برابر موانع فیزیکی برای محافظت از ماهوارهها در برابر تهدیدات احتمالی است. این گزارش همچنین پیشنهاد میکند چین فناوریهای لازم را برای تعیین خصوصیات ماهواره هدف تحت شرایط نوری پیچیده در فضا توسعه دهد.
مطالعه موسسه CIOMP بیانگر آن است که چین میبایست توسعه یک شبکه جامع برای ارتقای «آگاهی از فضا» را با ادغام حسگرهای فضایی و زمینی تسریع بخشد. چنین امری مستلزم استقرار سامانههای راداری زمینی بیشتر یا توسعه حسگرهای فضایی جدید نظارتی برای پایش مدار ژئو به صورت در لحظه است.
منبع: scmp