یکی از نمونههای نمادین این طرح، خط UHV «نینگشیا–هونان» است که از حاشیه صحرای تنگر در منطقه نینگشیا آغاز میشود؛ جایی که مزارع عظیم بادی و خورشیدی در دل کویر شکل گرفتهاند. برق تولیدی از این منطقه از طریق هزار مایل دکل و کابل، از کوهها و فلاتها عبور میکند و به هنیانگ، یکی از قطبهای صنعتی استان هونان در جنوب، میرسد.
به گزارش elpais.com، این خط با ولتاژ ±۸۰۰ کیلوولت DC کار میکند و ظرفیت آن ۸۰۰۰ مگاوات یا حدود ۳۶ هزار گیگاواتساعت در سال است؛ رقمی که برای تأمین برق حدود ۱۰ میلیون خانوار کافی است. این خط، که نخستین نمونه طراحیشده برای انتقال انرژی عمدتاً تجدیدپذیر است، توسط نیروگاههایی با ظرفیت مجموع ۱۷.۶ گیگاوات تغذیه میشود که ۹ گیگاوات آن خورشیدی و ۴ گیگاوات بادی است. به لطف فناوری UHV، تلفات انرژی در مسیر کمتر از ۳ درصد در هر ۶۲۰ مایل است، در حالی که در شبکههای معمولی این رقم ۶ تا ۷ درصد خواهد بود.
چین با سرعتی فراتر از پیشبینیهای خود در حال توسعه انرژیهای پاک است. این کشور در سال ۲۰۲۴ به ظرفیت خورشیدی و بادی پیشبینیشده برای سال ۲۰۳۰ رسید و مجموع ظرفیت تجدیدپذیر از ۱۶۳۰ گیگاوات فراتر رفت. علاوه بر این، برای نخستین بار در آوریل ۲۰۲۴ سهم تولید برق پاک از ۲۵ درصد گذشت. در اجلاس اقلیمی سازمان ملل در سپتامبر، شی جینپینگ اهداف تازهای برای ۲۰۳۵ اعلام کرد: رسیدن به ۳۶۰۰ گیگاوات ظرفیت نصبشده و افزایش سهم برق تجدیدپذیر به بیش از ۳۰ درصد.
اما چالش بنیادین این است که تولید انرژی پاک در چین جغرافیا را رعایت نمیکند: حجم عظیمی از انرژی تجدیدپذیر در مناطق کمجمعیت، کویری و مرتفع شمالغرب تولید میشود، جایی که فاصله زیادی تا مصرفکنندگان اصلی—مناطق صنعتی شرق و جنوب—وجود دارد. راهحل پکن، توسعه شبکهای ملی از خطوط UHV است که بتواند جریان برق را بین مناطق مختلف براساس تقاضا تنظیم کند. به گفته پژوهشگران، این شبکه توان هماهنگی بالایی ایجاد میکند، وابستگی به منابع آلاینده محلی را کاهش میدهد و بهرهوری سیستم را بالا میبرد.
اهمیت این شبکه از تجربه مردم نیز قابل مشاهده است. ساکنان هنیانگ یادآور میشوند که حدود دو دهه قبل، شهر سه بار در هفته دچار خاموشی میشد و اغلب به علت محدودیت ظرفیت شبکه بود. امروز اما با توسعه خطوط UHV، این مشکل تقریباً از بین رفته است. در عین حال، برخی نگرانیها درباره اثرات احتمالی دکلهای فشارقوی بر سلامت مطرح میشود، هرچند آگاهی عمومی درباره این موضوع محدود است.
توسعه شبکه UHV چین از سال ۲۰۰۹ آغاز شد، اما پس از فاجعه هستهای فوکوشیما در ۲۰۱۱ شتاب گرفت؛ دولت ساخت نیروگاههای هستهای نزدیک شهرها را متوقف کرد و تمرکز خود را بر انتقال برق از مناطق دورافتاده گذاشت. طی پنج سال گذشته طول خطوط UHV در چین از ۱۷۴۰۰ مایل به بیش از ۲۴۸۵۰ مایل رسیده است و امروز این کشور ۴۵ خط UHV در حال بهرهبرداری دارد. انتظار میرود ظرفیت انتقال شرق–غرب تا پایان ۲۰۲۵ به بیش از ۳۴۰ گیگاوات برسد—افزایشی ۲۵ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۰—عدد کافی برای تأمین برق ۲۳۰ میلیون خانوار چینی.
در مقایسه، قویترین خطوط اروپایی مانند Viking Link یا Nord Link تنها با ولتاژ ±۵۰۰–۵۲۵ کیلوولت کار میکنند و حداکثر ۱۴۰۰ مگاوات ظرفیت دارند؛ رقمی بسیار کوچکتر از پروژههای چندگیگاواتی چین.
اما سرعت ساختوساز همیشه مطابق برنامه نیست. علاوه بر پیچیدگی فنی و زمانبر بودن تأمین تجهیزات، شبکه فعلی چین هنوز با مشکل «اتلاف انرژی پاک» مواجه است. در نیمه اول ۲۰۲۵، میزان انرژی خورشیدی استفادهنشده از ۳.۹ درصد به ۶.۶ درصد افزایش یافت و اتلاف انرژی بادی نیز تقریباً دو برابر شد (از ۳ درصد به ۵.۹ درصد). دلیل اصلی این مشکل آن است که شبکه موجود هنوز قادر به جذب تمام برق تولیدی نیست.
این وضعیت در حالی رخ میدهد که چین به شدت به برق نیاز دارد: مصرف برق آن هر سال حدود ۷ درصد رشد میکند. چین اکنون بزرگترین بازار خودروی برقی جهان است و از ۱۷ میلیون خودروی برقی فروختهشده در جهان در سال ۲۰۲۴، ۱۱ میلیون مربوط به این کشور بوده است. همچنین راهآهن پرسرعت تمامبرقی و جایگزینی سوختهای صنعتی باعث افزایش بیسابقه تقاضا شدهاند.
با وجود رشد تجدیدپذیرها، وابستگی چین به زغالسنگ همچنان سنگین است و این کشور با ۳۰ درصد انتشار جهانی، بزرگترین منتشرکننده گازهای گلخانهای باقی مانده است. با این حال، طبق ارزیابی Carbon Brief، انتشار CO₂ چین در سهماهه اول ۲۰۲۵ حدود ۱.۶ درصد کاهش یافته—کاهشی که برای نخستین بار مستقیماً ناشی از افزایش ظرفیت انرژی پاک بدون کاهش تقاضا بوده است. تحلیلگران معتقدند چین برای محدود کردن رشد انتشار بهشدت به این خطوط UHV وابسته است؛ زیرا تنها با انتقال کماتلاف انرژی تجدیدپذیر میتوان هم رشد اقتصادی را حفظ کرد و هم از تشدید بحران کربنی جلوگیری نمود.
منبع: elpais
