به گزارش چاینا دیلی، این نوآوری شامل ساخت یک دستگاه نمک‌زدای کم‌هزینه و بدون نیاز به آب شیرین است که بدون تخلیه فاضلاب به محیط، قادر به استخراج نمک از خاک‌های آسیب‌دیده است.
به گزارش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد، بیش از ۱۳.۸۱ میلیون کیلومتر مربع از خاک‌های کره زمین تحت تأثیر شوری قرار دارند و کشورهایی مانند چین، استرالیا، آرژانتین و قزاقستان بیشترین آسیب را متحمل می‌شوند. در چین، حدود ۳۶۰ هزار کیلومتر مربع از زمین‌ها از درجات مختلف شوری رنج می‌برند که اصلاح آن‌ها به یکی از اولویت‌های راهبردی بخش کشاورزی کشور بدل شده است.
روش‌های سنتی نمک‌زدایی، مانند شست‌وشوی خاک با آب شیرین یا استفاده از گیاهان مقاوم به شوری، با چالش‌هایی نظیر کمبود آب، هزینه بالا، و دوره‌های اصلاح طولانی همراه هستند. در همین راستا، تیمی از دانشمندان چینی روشی جدید با بهره‌گیری از مواد ساده و محلی مانند کاغذ صافی، نی و فیلم مالچ پلاستیکی ابداع کرده‌اند که به‌سادگی و با هزینه بسیار کم قابل تولید است.
این سامانه از ترکیب نی‌های پیچیده شده با کاغذ صافی که در خاک پوشیده با فیلم مالچ سیاه قرار گرفته‌اند، تشکیل شده است. فیلم پلاستیکی نور خورشید را جذب و به تابش فروسرخ تبدیل می‌کند و به کمک نی‌ها فرآیند تبخیر و مهاجرت نمک از خاک به سطح نی‌ها را فعال می‌سازد. این طراحی از تجمع نمک در ناحیه تبخیر جلوگیری کرده و عملکرد دستگاه را در طول زمان پایدار نگه می‌دارد.
نکته برجسته در این فناوری، دستیابی به «صفر مصرف آب شیرین و صفر فاضلاب» در فرآیند اصلاح خاک است؛ ویژگی‌ای که آن را از سایر روش‌ها متمایز می‌کند. هزینه ساخت هر واحد از این دستگاه تنها ۰.۰۳ یوان (معادل ۰.۴ سنت آمریکا) است و با تجهیزات تولید معمول نی قابل تولید انبوه است.
در آزمایش‌های میدانی، میزان شوری خاک از ۱۱.۰۴ میلی‌گرم به ۰.۹۵ میلی‌گرم در هر گرم خاک کاهش یافت که نشان‌دهنده یک کاهش چشمگیر ۹۳ درصدی است. علاوه بر این، کریستال‌های نمک روی سطح نی‌ها مشاهده شدند که نشان‌دهنده موفقیت در استخراج نمک از خاک است. این روش توانست به نتایجی معادل آبیاری با آب شیرین دست یابد و نیازهای رشد گندم را نیز به‌طور کامل برآورده سازد.
تحقیقات نشان داده‌اند که این فناوری در انواع مختلف خاک‌های شور-قلیایی از جمله خاک‌های شنی، لومی و رسی نیز با اثربخشی بالا قابل استفاده است. بنا بر پیش‌بینی‌های مبتنی بر داده‌های فائو، کاربرد این دستگاه می‌تواند تولید جهانی گندم را تا ۷.۸ میلیون تن در سال افزایش دهد؛ عددی معادل نیاز غذایی ۲۰ میلیون نفر در سال.
با برنامه‌ریزی برای ورود به فاز صنعتی، محققان اکنون در حال بررسی امکان استفاده از این فناوری در سایر انواع خاک و شرایط اقلیمی هستند تا گام بزرگی در جهت افزایش پایداری کشاورزی و امنیت غذایی جهانی برداشته شود.
اکتشافات فناورانه در حوزه اصلاح اراضی شور-قلیایی و مهندسی محیط‌زیست کشاورزی از جمله دستاوردهای نوینی هستند که دارای مزایا و پیامدهای چندلایه‌ای، راهبردی و بلندمدت می‌باشند. این نوآوری‌ها نه‌تنها ظرفیت بهره‌برداری از منابع طبیعی را افزایش می‌دهند، بلکه پیامدهای مثبت گسترده‌ای در ابعاد اقتصادی، زیست‌محیطی و امنیت غذایی به همراه دارند.
یکی از مهم‌ترین مزایای این فناوری‌ها، افزایش بهره‌وری اراضی غیرقابل کشت است. بسیاری از زمین‌های شور و قلیایی که تا کنون به‌دلیل شرایط نامساعد خاک، بلااستفاده مانده‌اند، با استفاده از این فناوری ساده و کم‌هزینه، بدون نیاز به آب شیرین، به زمین‌های حاصلخیز و قابل بهره‌برداری تبدیل می‌شوند. این تحول می‌تواند سطح زیر کشت را در بسیاری از مناطق به شکل چشمگیری افزایش دهد.
از سوی دیگر، این فناوری با پتانسیل افزایش تولید گندم تا حدود ۷.۸ میلیون تن در سال، نقش مهمی در تقویت امنیت غذایی ملی و جهانی ایفا می‌کند. در شرایطی که جهان با چالش‌های فزاینده‌ای مانند تغییرات اقلیمی، رشد جمعیت و کاهش منابع روبه‌روست، چنین فناوری‌هایی می‌توانند بخشی از راه‌حل باشند.
در بُعد منابع، این نوآوری به‌طور محسوسی به کاهش مصرف آب و انرژی کمک می‌کند. استفاده از انرژی خورشیدی به‌عنوان محرک فرآیند تبخیر و حذف کامل نیاز به آب شیرین، این فناوری را به گزینه‌ای پایدار و به‌صرفه در مناطقی با تنش آبی بالا تبدیل کرده است.
از منظر زیست‌محیطی نیز، مزایای آن قابل توجه است. نبود نیاز به مواد شیمیایی و عدم تولید فاضلاب در فرآیند اصلاح خاک، به حفاظت از منابع طبیعی و جلوگیری از آلودگی خاک و آب کمک می‌کند. این ویژگی‌ها، آن را به ابزاری مؤثر برای گسترش کشاورزی پایدار و دوستدار محیط‌زیست تبدیل کرده‌اند.
همچنین این فناوری می‌تواند نقش کلیدی در توسعه اقتصادی و اشتغال‌زایی مناطق محروم داشته باشد. هزینه ساخت پایین و امکان اجرای آسان آن در مناطق روستایی، بستری برای ارتقاء معیشت محلی، اشتغال‌زایی و جلوگیری از مهاجرت فراهم می‌آورد.
در نهایت، سادگی طراحی و استفاده از مواد بومی، امکان انتقال دانش، بومی‌سازی و گسترش منطقه‌ای فناوری را مهیا می‌سازد. چنین ویژگی‌هایی به‌ویژه برای کشورهایی که با مشکل خاک‌های شور و قلیایی مواجه هستند، بسیار ارزشمند خواهد بود.
منبع: chinadaily
