به گزارش بلومبرگ، تصمیم شرکت Contemporary Amperex Technology Co. Ltd. (CATL) برای افتتاح یک کارخانه عظیم در مرکز آلمان — نخستین کارخانه‌اش در خارج از چین — نمادی بود از آنچه رئیس‌جمهور شی جین‌پینگ به‌درستی تشخیص داده بود: اینکه امیال حمایت‌گرایانه در سراسر جهان به این زودی‌ها از میان نخواهند رفت. ایده ساده بود: سرمایه‌گذاری در خارج از کشور، ایجاد شغل‌های محلی و حفظ جریان کالاهای چینی به بازارهای کلیدی. CATL نمونه‌ای شاخص از این ابتکار عمل است.
ماتیاس سنتگراف، رئیس CATL در اروپا، از دفتر کارخانه‌اش در حومه شهر آرنشتات گفت: «ما خود را الگویی برای شرکت‌های چینی می‌دانیم که قصد گسترش در اروپا را دارند». با توجه به اینکه اتحادیه اروپا سال گذشته تعرفه‌هایی تا سقف ۴۵ درصد بر صادرات خودروهای برقی چینی وضع کرد، این تاکتیک اکنون توسط شرکت‌هایی چون بی‌وای‌دی، چری و لیپ‌موتور نیز از اسپانیا تا مجارستان به کار گرفته می‌شود.
در شرایطی که تعرفه‌ها و حمایت‌گرایی در سراسر جهان در حال افزایش است، این راهبرد به‌عنوان یک راه نجات حیاتی برای اقتصاد چین به نظر می‌رسد. CATL در بازار ایالات متحده حضور کمی دارد، بنابراین تعرفه‌های جدید آمریکا تأثیر محدودی بر آن دارد. احداث کارخانه‌های خارجی به پکن کمک می‌کند تا شکایات مربوط به افزایش صادرات و کسری تجاری فزاینده را کاهش دهد. طبق داده‌های مقدماتی اداره دولتی ارز خارجی، سرمایه‌گذاری خارجی چین در سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۵ نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۴۸ میلیارد دلار یا ۲۸ درصد افزایش داشته است.
با این حال، شرکت‌های چینی در حال تجربه برخی چالش‌های راهبرد ساخت خارج از کشور نیز هستند، از جمله تنش‌های بیشتر میان کارگران و مدیریت نسبت به آنچه در چین معمول است، هزینه‌های عملیاتی بالاتر و خطر نشت فناوری و دانش کلیدی به رقبا.
حتی در آرنشتات — جایی که حضور CATL به‌عنوان یک موفقیت دیده می‌شود — راه‌اندازی نخستین کارخانه خارجی این شرکت و ۱۷۰۰ کارمند اروپایی و چینی‌اش کاملاً بی‌دردسر نبوده است. افزایش تدریجی تولید با موانع فرهنگی، اختلافات کاری و مسائل دیگری مواجه شد که معمولاً عملیات جدید در خارج از کشور را به چالش می‌کشند.
برای شروع، این شرکت متوجه شد که هزینه‌های بالای انرژی در آلمان — تا حدی به دلیل قطع عرضه گاز روسیه پس از آغاز جنگ اوکراین — یک مشکل در مقایسه با کار در چین محسوب می‌شود. طبق نظرسنجی اتاق‌های صنعت و بازرگانی آلمان، قیمت انرژی موجب شده تقریباً نیمی از شرکت‌ها به محدود کردن تولید یا انتقال آن به خارج فکر کنند.
سنتگراف در مصاحبه‌ای گفت: «هیچ‌کس اینجا در آلمان نمی‌تواند محصولاتی را با قیمت رقابتی بازار تولید کند چون هزینه انرژی خیلی بالاست.»
مسائل مربوط به بازار خودروهای برقی نیز وجود دارد. فروش خودرو در اروپا سال گذشته تقریباً رشدی نداشت زیرا تورم مداوم، افزایش هزینه‌های وام‌گیری و بی‌میلی مصرف‌کنندگان به مدل‌های برقی موجب تعویق خریدها شد؛ اما این روند ممکن است در حال تغییر باشد: فروش خودروهای برقی در اروپا با رشد تقاضا در بازارهایی چون آلمان، بریتانیا و ایتالیا در سه‌ماهه نخست سال ۲۸ درصد افزایش یافت.
چالش‌های نیروی کار نیز وجود دارد. نیروی کار عمدتاً اروپایی شرکت ترجیح می‌دهد برنامه زمانی ثابت داشته باشد، در حالی که کارگران چینی اعزامی بیشتر مایل به کار اضافه‌کاری و تحمل برنامه‌های کاری غیرقابل پیش‌بینی هستند.
این‌ها از جمله تنش‌های پیش‌پاافتاده اما مهمی هستند که شرکت‌های غربی نیز هنگام راه‌اندازی عملیات در چین با آن روبه‌رو شده‌اند. شکافی در بهره‌وری میان نیروهای چینی و اروپایی وجود دارد، اما این موضوع با نزدیکی بیشتر CATL به مشتریان بزرگ اروپایی و توانایی واکنش سریع به تغییرات محلی در تقاضا جبران می‌شود.
شرکتCATL چند صد کارگر چینی را برای راه‌اندازی اولیه کارخانه آورد که حدود ۳۰ درصد نیروی کار را تشکیل می‌دادند اما با آموزش نیروی محلی، به‌تدریج از آن کاست. امروزه باتری‌های CATL توسط تیمی عمدتاً اروپایی مونتاژ، بسته‌بندی و به خودروسازان بزرگ آلمان از جمله فولکس‌واگن و BMW تحویل داده می‌شود.
شهردار آرنشتات، اذعان کرد که هنگام ورود CATL برخی «نگرانی‌ها» در خصوص ورود تعداد زیادی کارگر خارجی برای گرفتن شغل‌ها وجود داشت، اما اکنون می‌گوید: «همه این حرف‌ها بی‌معنا بوده است.»
تهدید اصلی برای راهبرد سرمایه‌گذاری خارجی چین در حال حاضر ممکن است تلاش‌های دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، برای فشار به کشورهای دیگر — از جمله اتحادیه اروپا — برای محدود کردن تجارت با پکن باشد. این ممکن است شامل محدودیت در سرمایه‌گذاری‌های چینی و جلوگیری از جذب ظرفیت صنعتی مازاد چین توسط سایر کشورها شود.
شی با رویکرد دولت ترامپ مقابله می‌کند، حتی در شرایطی که تنش‌های تجاری میان چین و آمریکا فعلاً فروکش کرده‌اند.
وزارت بازرگانی چین بارها به کشورها هشدار داده از رسیدن به توافقاتی با ایالات متحده که به زیان منافع چین باشد خودداری کنند.
چین همچنین خود را به‌عنوان نگهبان قابل‌اعتمادتری برای رژیم تجاری جهانی معرفی می‌کند. شی این پیام را در سفر خود به ویتنام، مالزی و کامبوج برای گسترش روابط و همچنین در دیدار با رهبران آمریکای لاتین بیان کرد. بدون شک، او همین پیام را در دیدار وزرای اروپایی نیز تکرار خواهد کرد.
ایالات متحده تنها تهدید نیست. صدراعظم جدید آلمان، فریدریش مرتز، مدت‌هاست که نسبت به روابط نزدیک‌تر با چین دیدگاه تردیدآمیزی دارد و اعلام کرد که در پی «کاهش ریسک راهبردی» در رابطه با دومین اقتصاد بزرگ جهان است. روابط نزدیک پکن با مسکو در جریان جنگ اوکراین همچنان موجب خشم مرتز و بسیاری از رهبران اروپایی است.
شی نیز نشانه‌هایی از تردید درباره میزان توسعه کارخانه‌های خارجی نشان داده است. در حالی که چین برای تسلط بر بازار جهانی خودروهای برقی رقابت می‌کند، پکن به خودروسازان هشدار داده که فناوری پیشرفته خودرو باید در داخل کشور باقی بماند. همچنین، نظارت خود را بر سرمایه‌گذاری‌های خارجی افزایش داده است، به‌ویژه پس از خروج بی‌سابقه سرمایه‌ها که بر یوآن فشار وارد کرده است.
شرکت‌های چینی از یک‌سو با فشار اتحادیه اروپا برای بومی‌سازی بیشتر و از سوی دیگر با انتظار شی برای حفظ فناوری اصلی در داخل کشور قرار گرفته‌اند.
منبع: bloomberg
