نوآوری اصلی شنل نامرئی دانشگاه ژجیانگ (Zhejiang University) در هوشمند بودن آن است. برخلاف طرح‌های قدیمی که تنها با پوشش یک ماده ثابت تلاش به انحراف امواج رادار می‌کردند، این نسخه جدید از هوش مصنوعی برای انطباق آنی استفاده می‌کند. حسگرهای تعبیه‌شده روی شنل، ویژگی‌های امواج راداری برخوردکننده را اندازه‌گیری کرده و سپس هوش مصنوعی ساختار شنل را در لحظه تغییر می‌دهد تا امواج به دور پهپاد هدایت شوند. این فناوری با الهام‌گیری از تغییر رنگ پوست یک آفتاب‌پرست برای هماهنگی با محیط توسعه داده شده است.
آزمایش‌ها در محیط کنترل‌شده نتایج شگفت‌انگیزی نشان داد: میزان بازتاب امواج راداری پهپادهای مجهز به این شنل تقریبا با پس‌زمینه محیط یکسان بود، در حالی که یک پهپاد معمولی بازتاب قابل توجهی ایجاد می‌کند و به‌راحتی شناسایی می‌شود.
رقابت جهانی برای نامرئی‌سازی
برای دهه‌ها، ارتش ایالات متحده با توسعه جنگنده‌های پنهانکار مانند «اف-۳۵» (F-35) در خط مقدم فناوری رادارگریزی قرار داشته است. این هواگردها با استفاده از مواد ویژه، امواج رادار را جذب کرده و شناسایی‌شان دشوارتر می‌شود. اما پیشرفت فناوری رادار، کارایی این روش‌ها را به چالش کشیده و رقابت تسلیحاتی را به سمت راهکارهای نوین سوق داده است. کشورهایی مانند چین و روسیه نیز به دنبال روش‌هایی پیشرفته‌تر هستند که با دستکاری امواج الکترومغناطیسی، اشیا را در طیف‌های مرئی و نامرئی (مانند امواج راداری) پنهان کنند.
در این مسیر، فناوری فراماده (Metamaterials) نقش کلیدی دارد. این مواد می‌توانند نور و امواج راداری را خم کرده و به جای بازتاب، آن‌ها را به اطراف جسم هدایت کنند. هدف نهایی، تولید تجهیزاتی است که هواپیماها و پهپادها را به‌طور کامل از دید رادارهای دشمن محو کند.
از سال ۲۰۱۱، موسسه فناوری پیشرفته گوانگ‌چی (Guangqi Advanced Technology Institute) در چین، تولید فراماده‌های ویژه برای جنگنده‌های نسل پنجمی مانند جی-۲۰ مایتی دراگون (J-20 Mighty Dragon) را آغاز کرد. این مواد میزان شناسایی توسط رادار را کاهش می‌دهند، اما هنوز به نامرئی‌سازی کامل نرسیده‌اند.
از سال ۲۰۱۸، پژوهشگران دانشگاه ژجیانگ در حال توسعه شنل نامرئی ویژه پهپادها هستند. با توجه به کوچک‌تر و سریع‌تر بودن پهپادها نسبت به هواگردهای سنتی، شناسایی آن‌ها دشوارتر است. هدف این طرح، پنهان‌سازی پهپاد حتی در حین پرواز با سرعت بالا و در شرایط مختلف ( چه در هوا، چه در دریا و چه روی زمین) بوده است.
پیامدهای نظامی و راهبردی
این دستاورد می‌تواند آینده نبردهای مدرن را تغییر دهد، به‌ویژه در درگیری‌هایی که استفاده از پهپاد نقش کلیدی دارد. تصور کنید یک دسته از پهپادهای نامرئی به سمت یک هدف راهبردی حرکت کنند؛ این وضعیت سامانه‌های دفاعی دشمن را با چالش جدی مواجه می‌کند، زیرا این پهپادها هم سریع‌اند و هم شناسایی‌ناپذیر. با این حال، توسعه این فناوری برای هواگردهای بزرگ‌تر همچنان چالش‌برانگیز است. تمرکز فعلی تیم پژوهشی دانشگاه ژجیانگ بر پهپادهاست، اما تحقیقات در حوزه فراماده و پنهان‌کاری می‌تواند در سال‌های آینده به پیشرفتهای بزرگ‌تر در حوزه جنگنده‌ها نیز منجر شود.
منبع: visegradpost
