به گزارش ساوت چاینا مورنینگ پست، تردید نسبت به اهداف همجوشی آمریکا و تأخیرهای مزمن در پروژه بینالمللی ITER، که توسط ۳۳ کشور در فرانسه در حال ساخت است، فضای مناسبی برای ظهور یک رهبر جدید در این حوزه فراهم کرده و به نظر میرسد چین آماده پرکردن این خلأ است.
راکتور ابررسانای آزمایشی پلاسماسوز (BEST) در هِفیِ چین، که تکمیل آن برای سال ۲۰۲۷ هدفگذاری شده، بهسرعت در حال جذب استعدادهای بینالمللی است که از پیشرفت کند پروژههای دیگر ناامید شدهاند.
اخیرا این تمایل به همکاری با چین رسمیت یافت و پژوهشگرانی از چندین کشور اروپایی وارد هفی شدند تا «بیانیه همجوشی هفی» را امضا کنند.
این توافق نشانه تعمیق تعهد جهانی به حل معمای همجوشی هستهای پایدار بود؛ بهگونهای که تیمهای بینالمللی اکنون متعهد شدهاند تلاشهای خود را با جدول زمانی سرعتگرفته چین هماهنگ کنند.
در همان روز، «همکاری بینالمللی پلاسماسوز» رسماً توسط آکادمی علوم چین آغاز شد؛ برنامهای که هدف آن تسریع تکمیل راکتور BEST برای دستیابی به «جام مقدس» انرژی پاک، یعنی همجوشی هستهای پایدار است.
این بدان معناست که BEST باید از پروژه SPARC در ایالات متحده پیشی بگیرد؛ دستگاه توکاماک آزمایشی که توسط شرکت Commonwealth Fusion Systems و مؤسسه MIT در حال توسعه است و از سال ۲۰۲۱ ساخت آن شروع شده و هدف دارد تا سال ۲۰۲۷ به توان خالص دست یابد.
طرح پژوهشی BEST برای نخستین بار به جامعه جهانی همجوشی ارائه شد. این برنامه بر فیزیک پلاسماسوز، دستیابی به انرژی خالص و نمایش تولید انرژی همجوشی متمرکز است.
در رویداد هفی، دانشمندانی از بیش از دوازده کشور از جمله فرانسه، بریتانیا، آلمان، ایتالیا، سوئیس، اسپانیا، اتریش و بلژیک این بیانیه همکاری را امضا کردند.
مهندس ارشد پروژه از مؤسسه فیزیک پلاسما در هفی، گفت برنامه تحقیقاتی تحت رهبری چین به «تجمیع خرد و توان دانشمندان جهان برای غلبه بر چالشهای همجوشی سوزان در مرزهای فیزیک» کمک خواهد کرد.
در حالی که مونتاژ فیزیکی BEST از ماه مه آغاز شده بود، این پروژه در ۲۵ اکتبر توجه بیشتری را جلب کرد، زمانی که سخنگوی وزارت خارجه چین، در رسانههای اجتماعی درباره آن نوشت. او این دستگاه را «خورشید مصنوعی» توصیف کرد و گفت که در مسیر تکمیل در سال ۲۰۲۷ است و ممکن است «نخستین در تاریخ» باشد که برق همجوشی تولید میکند.
بر اساس برنامه جدید پژوهشی، پس از تکمیل دستگاه، آزمایشات پلاسماسوز دوتریوم–تریتیوم انجام خواهد شد تا توانایی دستگاه در عملکرد پایدار و طولانیمدت تأیید شود.
هدف این است که بین ۲۰ تا ۲۰۰ مگاوات توان همجوشی تولید شود تا به انرژی خالص دست یابد، یعنی زمانی که انرژی خروجی از ورودی بیشتر شود.
این یک لحظه سرنوشتساز برای پژوهش مهندسی همجوشی است؛ مرحلهای که در آن واکنش همجوشی توسط گرمای تولید شده از خود واکنش ادامه مییابد و پایهای برای تولید پیوسته برق ایجاد میکند.
با این حال این سرزمینی ناشناخته است و انتظار میرود چالشهای مهندسی و فیزیکی زیادی پیش رو باشد. برای نمونه، ذرات آلفا که محصولات جانبی واکنشهای معمول همجوشی هستند برای حفظ دماهای فوقالعاده بالا ضروریاند، اما سازوکار انتقال آنها هنوز بهدرستی شناخته نشده است.
پروژه ITER ، قدرتمندترین آزمایش همجوشی جهان و بزرگترین همکاری بینالمللی در این حوزه هنوز در جنوب فرانسه در حال ساخت است.
هدف ITER تولید ۵۰۰ مگاوات توان بهمدت حداقل ۴۰۰ ثانیه با استفاده از تنها ۵۰ مگاوات توان گرمایش پلاسماست. این هدف از طرح BEST بلندپروازانهتر است، اما جدول زمانی آن بسیار عقبتر افتاده است.
ITER نخستینبار در دهه ۱۹۸۰ مطرح شد و ساخت آن در سال ۲۰۱۰ آغاز شد؛ اما با تأخیرهای متعدد مواجه بوده است.
در ژوئیه سال گذشته، مدیرکل ITER، اعلام کرد که تولید واکنشهای همجوشی انرژیزا تا سال ۲۰۳۹ به تعویق افتاده و تنها در دورههای کوتاه رخ خواهد داد یعنی ۹ سال دیرتر از برنامه قبلی. این در تضاد شدید با سرعت پیشرفت BEST بود.
رئیس شرکت دولتی Neo Fusion که مسئولیت پروژه را برعهده دارد، گفت: «در کمتر از دو سال ساختوساز مدنی را تکمیل کردیم و اجزای سیستمهای مختلف اکنون به مرحله آمادگی عملیاتی رسیدهاند، چیزی که ما آن را سرعت چین مینامیم.»
براساس برنامه همکاری بینالمللی، مؤسسه فیزیک پلاسما امکانات اصلی پژوهش همجوشی هستهای خود را به روی دانشمندانی که عضو پروژه BEST نیستند باز خواهد کرد. همچنین قرار است یک صندوق پژوهشی باز ایجاد شود و تبادلات علمی میان کارشناسان افزایش یابد.
منبع: scmp
