به گزارش ساوت چاینا مورنینگ پست، این استراتژی جدید بر پایه برنامه‌هایی مانند «برنامه اقدام ملی کشاورزی هوشمند» (۲۰۲۴ تا ۲۰۲۸) و «چهاردهمین برنامه پنج‌ساله کشاورزی» (۲۰۲۱ تا ۲۰۲۵) بنا شده و فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی را در مرکز نوسازی کشاورزی چین قرار داده است.
چین به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده و واردکننده محصولات کشاورزی در جهان، مدت‌هاست که امنیت غذایی را اولویت خود قرار داده است؛ اما این مسیر دشواری است و چین باید با کمتر از ۱۰ درصد از زمین‌های قابل کشت جهان و منابع آب شیرین حتی کمتر، یک‌پنجم جمعیت جهان را تغذیه کند.
نرخ خودکفایی غذایی چین از ۹۳.۶ درصد در سال ۲۰۰۰ به ۶۵.۸ درصد در سال ۲۰۲۰ کاهش یافته و پیش‌بینی‌ها نیز نگران‌کننده است؛ این نرخ احتمالاً تا سال ۲۰۳۰ به ۵۸.۸ درصد خواهد رسید که وابستگی به واردات را افزایش می‌دهد.
برای پکن، مزایای استراتژی «کشاورزی + هوش مصنوعی» کاملاً روشن است. فراتر از تقویت بخش‌های فناوری کشاورزی و صادرات فناوری‌های هوش مصنوعی، ادغام هوش مصنوعی در تولید کشاورزی می‌تواند ناکارآمدی‌های دیرینه را برطرف کند. این امر می‌تواند ضایعات پس از برداشت را کاهش دهد که در سال‌های اخیر به‌طور متوسط حدود ۱۴ درصد بوده است.
ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی مانند تحلیل پیش‌بینی، پهپادها و ماشین‌آلات خودران می‌توانند به کشاورزان چینی کمک کنند تا در برابر چالش‌های محیطی و کمبود نیروی کار روستایی، حداکثر بهره‌برداری از محصول را داشته باشند. همچنین این فناوری‌ها به دولت چین اجازه می‌دهد زمین‌هایی را برای کشت محصولات استراتژیکی مانند سویا – که حدود ۸۰ درصد آن وارداتی است – آزاد کند.
مهم‌تر از همه، تقویت تولید غذایی چین از طریق استراتژی «کشاورزی + هوش مصنوعی» می‌تواند تجارت جهانی و منطقه‌ای محصولات کشاورزی را متحول کند. چینِ دارای امنیت غذایی بیشتر می‌تواند صادرات خود را افزایش دهد و با صادرکنندگان سنتی غربی مانند ایالات‌متحده و استرالیا رقابت کند.
با افزایش بهره‌وری، کاهش ضایعات غذایی، کاهش هزینه‌ها و امکان شناسایی زودهنگام آفات محصولات، فناوری‌های کشاورزی چین مبتنی بر هوش مصنوعی به برآوردن تقاضای جهانی غذا کمک می‌کنند. چنین فناوری‌هایی که مقرون‌به‌صرفه هستند، به‌ویژه در کشورهای جنوب جهانی برای افزایش تولید فوریت دارند.
با گسترش همکاری‌های فناورانه چین با کشورهای جنوب جهانی، پیشرفت‌های کشاورزی مبتنی بر هوش مصنوعی چین می‌تواند تولید و امنیت غذایی این کشورها را نیز به‌طور چشمگیری تقویت کرده، قیمت غذا را کاهش داده – و احتمالاً جریان‌های تجاری تثبیت‌شده را دستخوش تحول کند.
در مواجهه با تعرفه‌های سنگین آمریکا و تنش‌های فزاینده با واشنگتن، پکن در حال تلاش برای تعمیق زنجیره‌های تأمین منطقه‌ای و جهانی خود است؛ این تلاش شامل گسترش نفوذ ژئوپلیتیکی و ژئواقتصادی از طریق فناوری‌های کشاورزی مبتنی بر هوش مصنوعی نیز می‌شود.
توافق‌نامه‌هایی مانند «ابتکار جهانی حکمرانی هوش مصنوعی» در سال ۲۰۲۳ و مشارکت با بلوک‌هایی همچون اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا (آسه‌آن)، اتحادیه عرب و اتحادیه آفریقا بیانگر این رویکرد راهبردی هستند. توافق‌نامه‌های همکاری اخیر با کشورهایی چون مالزی و پاکستان نیز این روند را تقویت می‌کنند.
پیوند زدن امنیت غذایی منطقه‌ای و جهانی با فناوری‌های کشاورزی و هوش مصنوعی چین، رهبری این کشور را تقویت می‌کند و در عین حال از اهداف پکن برای شکل‌دهی به نظام‌های غذایی بین‌المللی و تبدیل شدن به رهبر جهانی هوش مصنوعی تا سال ۲۰۳۰ حمایت می‌کند؛ اهدافی که در «سند امنیت غذایی چین در سال ۲۰۱۹» و «برنامه توسعه هوش مصنوعی نسل بعدی» در سال ۲۰۱۷ ترسیم شده‌اند.
در سطحی وسیع‌تر، این تلاش‌ها با ابتکار کمربند و جاده، تقویت زنجیره‌های تأمین، تنوع‌بخشی به بازارهای صادراتی و تعمیق شراکت همسو هستند؛ از طریق طرح‌های «جاده ابریشم دیجیتال» و «جاده ابریشم غذایی»، پکن در حال ترویج مدلی از توسعه است که فناوری، کشاورزی و حکمرانی دیجیتال را یکپارچه کرده و جریان‌های فرامرزی دانش، سرمایه و نوآوری را به حرکت درمی‌آورد.
جاده ابریشم دیجیتال بر گسترش زیرساخت‌های دیجیتال – مانند خدمات ۵G و هوش مصنوعی – در کشورهای عضو این ابتکار تمرکز دارد و ردپای فناوری چین را توسعه می‌دهد. چین تاکنون بیش از ۱.۹ میلیون ایستگاه پایه ۵G در کشورهای کمربند و جاده ساخته است. همچنین، سامانه ماهواره‌ای ناوبری بیدو که در بیش از ۱۰۰ کشور مورد استفاده قرار گرفته، از کاربردهای مبتنی بر هوش مصنوعی مانند کشاورزی دقیق و لجستیک پشتیبانی می‌کند.
جاده ابریشم غذایی نیز با سرمایه‌گذاری، توسعه زیرساخت و هماهنگی سیاستی از طریق بیش از ۱۰۰ توافقنامه مرتبط با کشاورزی، به پکن این امکان را می‌دهد تا بر زنجیره‌های تأمین غذا تأثیرگذار باشد. با عبور حجم تجارت کمربند و جاده از مرز ۳ تریلیون دلار در سال گذشته، چین جایگاه خود را به عنوان رهبر جهانی در فناوری هوش مصنوعی، فناوری کشاورزی و امنیت غذایی تثبیت کرده است.
با این حال، چالش‌هایی باقی است. نگرانی‌هایی در مورد جمع‌آوری داده‌ها، مالکیت اطلاعات، حریم خصوصی و حاکمیت دیجیتال در کشورهایی که از فناوری‌های چینی استفاده می‌کنند، مطرح است. با افزایش وابستگی به پلتفرم‌های کشاورزی دیجیتال چین، احتمال تشدید دغدغه‌ها درباره نظارت، شفافیت الگوریتم‌ها و پایداری این شراکت‌ها افزایش می‌یابد.
برای رفع این نگرانی‌ها، چین و کشورهای میزبان می‌توانند به توسعه مشترک سامانه‌های هوش مصنوعی با استفاده از ذخیره‌سازی محلی داده‌ها، سازوکارهای نظارتی مشترک و چارچوب‌های حکمرانی متناسب بپردازند. همچنین، ظرفیت‌سازی و سرمایه‌گذاری در نیروی متخصص محلی به اطمینان از منافع متقابل این مشارکت‌ها کمک خواهد کرد.
علاوه بر این، چین می‌تواند از خلأ ایجادشده پس از عقب‌نشینی دولت ترامپ از آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا (USAID) بهره‌برداری کند. معرفی چین به عنوان جایگزینی راهبردی برای مدل‌های کشاورزی غربی نزد کشورهایی که به دنبال نوسازی دیجیتال و کشاورزی هستند، می‌تواند رهبری پکن در همکاری‌های جنوب-جنوب به‌ویژه در زمینه کشاورزی، تجارت و زیرساخت‌های دیجیتال را تقویت کند.
با درهم‌تنیده شدن روزافزون امنیت غذایی با امنیت ملی و حاکمیت فناوری در عصر انقلاب صنعتی چهارم، پکن در حال بهره‌گیری از هوش مصنوعی برای محافظت و تقویت نظام غذایی خود در برابر شوک‌های خارجی – از نوع ژئوپولیتیکی، اقلیمی و اقتصادی – است، در حالی که نقش راهبردی خود را در امنیت غذایی جهانی و نظام‌های غذایی بین‌المللی تثبیت می‌کند.
نقش فزاینده چین به عنوان شریک فناوری و تجاری در کشورهای جنوب جهانی در حال تغییر شکل دادن به نظام‌های غذایی، تأثیرگذاری بر هنجارهای تجاری و هدایت تحولات وسیع‌تر ژئوپولیتیکی و اقتصادی است. این سلطه در حال گسترش نشان‌دهنده یک دگرگونی بزرگ در دینامیک قدرت جهانی است که در آن، ترکیب کشاورزی + هوش مصنوعی و فناوری‌های نوظهور، چین را به نقطه ثقل این تحول تبدیل کرده است.
منبع: scmp
