به گزارش ساوت چاینا مورنینگ پست، امروز صدها هزار کیلومتر راهآهن نقاط مختلف جهان را به هم پیوند دادهاند و هر سال از طریق آنها حدود شش میلیارد تن بار جابجا و بیش از ۲۰ میلیارد سفر انجام میشود. اما تا همین اواخر، کشتیهای کانتینری عظیم (برای حمل بار) و هواپیما (برای مسافرت) بر ترابری ریلی ارجح بودند و بیشتر مردم با شنیدن نام راهآهن به یاد قطارهای باری کثیف، خرابیهای مکرر و سوانح مرگبار میافتادند. در بسیاری از نقاط جهان قطارها با صندلیهای چوبی سفت، توالتهای بسیار غیر بهداشتی و راهروهای پر از پوست تخمه و زبالههای دیگر، وسیله نقلیه فقرا محسوب میشدند.
اما به احتمال زیاد هر کدام از ما حداقل یک خاطره خوش از سفر با قطار داریم. مثلا نگارنده در سال ۱۹۸۲ هنگام اقامت در پکن، سفری ۱۵ ساعته برای دیدن لشکر سفالین شیآن داشت. حالا همین سفر از پکن به شیآن فقط چهار ساعت زمان میبرد.
قطارهای بسیار شیک تندرو فوشینگ که مسافران را با حداکثر سرعت ۴۵۰ کیلومتر بر ساعت به شیآن میبرند، بخشی از یک شبکه ملی ۴۸ هزار کیلومتری هستند که هاربین در منتهیالیه شمال شرق چین را به اورومچی در منتهیالیه غربی آن و همچنین به خیشوانگبانا در جنوب و نزدیک به مرز میانمار متصل میکند. این شبکه، تحولات معجزهآسایی که در شبکه ریلی چین رخ دادهاند را به بهترین شکل ممکن به تصویر میکشد.
قطعا شینکانسن ژاپن هم نقش مهمی در تبدیل مسافرتهای ریلی به تجربهای سریع، لوکس و مطمئن داشته، ولی انقلاب ریلی چین کاملا متمایز و شاید منحصر بهفرد است. این تحول طی فقط ۱۷ سال رخ داد. اولین مسیر ریلی تندرو چین یعنی خط ۱۱۷ کیلومتری پکن- تیانجین در سال ۲۰۰۸ افتتاح شد و هماکنون مسافران را در عرض ۳۰ دقیقه بین این دو شهر جابجا میکند.
تمرکز چین بر قطارهای مسافری، گردشگری داخلی را متحول کرده است: تنها در سال گذشته بیش از ۴ میلیارد سفر با قطار در این کشور انجام شد. آمریکا بزرگترین شبکه ریلی جهان را دارد، ولی از قطارها عمدتا برای حمل بار استفاده میکند و تعداد سفرها با قطار از ۳۳ میلیون در سال فراتر نمیرود.
انقلاب قطارهای تندرو چین که صدها میلیارد دلار هم هزینه در بر داشته، بازار سفرهای هوایی داخلی را مختل نکرده بلکه آن را تغییر داده است.
چینیها برای سفرهای زیر ۸۰۰ کیلومتر قطارهای تندرو، و برای سفرهای خارجی یا سفرهای بالای ۸۰۰ کیلومتر هواپیما را ترجیح میدهند.
سفر با این قطارها ارزانتر و راحتتر و در مجموع سریعتر از هواپیماست؛ چون اولا ایستگاههای راهآهن معمولا ۱۰ تا ۱۵ کیلومتر از خانههای مسافران فاصله دارند، در حالی که میانگین فرودگاه از خانه ۲۵ تا ۴۰ کیلومتر است، و دوما تدابیر امنیتی ویژه فرودگاهها زمان زیادی میبرد.
همچنین در چین قطارها بر خلاف سفرهای هوایی از دیرباز نظم بهتری داشتهاند. بسیاری از پروازها با تاخیر انجام میشوند (مخصوصا به دلیل شرایط آب و هوایی نامساعد)، ولی سفرهای ریلی همیشه بهموقع و طبق برنامه بودهاند.
ابعاد پیشرفت راهآهن تندرو در چین با سایر کشورها نیز قابل قیاس نیست. این کشور حداقل ۶۵ شهر با جمعیت بالای یک میلیون نفر دارد، در حالی که این عدد برای ژاپن، آمریکا، فرانسه، انگلیس و اسپانیا به ترتیب ۱۳، ۱۱، ۶، ۴ و ۲ شهر است. بهعلاوه جمعیت ۴/۱ میلیاردی چین که روز به روز ثروتمندتر هم میشود، تمایل فزایندهای به مسافرت دارد.
طول شبکه ریلی تندرو در چین ۴۸ هزار کیلومتر است. اسپانیا چهار خط به طول ۳۹۹۳ کیلومتر ساخته و ژاپن و فرانسه هم به ترتیب ۳۱۴۷ و ۲۷۶۰ کیلومتر از چنین خطوطی را در اختیار دارند. هماکنون بیش از دو سوم زیرساخت ریلی تندرو جهان متعلق به چین است.
خط ۱ قطار تندرو بریتانیا (HS1) به طول ۱۰۹ کیلومتر در سال ۲۰۰۷ افتتاح شد و شبکه ریلی تندرو این کشور در همین حد متوقف مانده است. آمریکا نیز در این زمینه حرف چندانی برای گفتن ندارد، چون همانطور که گفتیم شبکه ریلی آن همیشه بر حمل بار متمرکز بوده و مردمش سفر با خودرو یا هواپیما را ترجیح میدهند.
هند شبکه ریلی عظیمی به طول ۶۸ هزار کیلومتر و جمعیتی بیشتر از چین و همچنین حداقل ۴۰ شهر با بیش از یک میلیون نفر جمعیت دارد و سالانه ۸ میلیارد سفر با قطار در این کشور انجام میشود. بنابر این ظرفیت لازم برای احداث شبکه ریلی تندرو در هند وجود دارد، ولی پیشرفت کار کند بوده است (تا حدودی به دلیل کمبود سرمایهگذاری).
پس به نظر میرسد که چین در مورد ساخت خطوط تندرو در مقیاس بزرگ تنها باشد.
قطارهای تندرو نه تنها امکان سفر ارزانتر در سرتاسر چین را فراهم ساختهاند، بلکه مزایای زیستمحیطی مهمی نیز به همراه دارند، چرا که انتشار گازهای گلخانهای در حمل و نقل هوایی و جادهای بسیار بیشتر از قطار است.
منبع: scmp
