در چین هرگز این همه ابزار پرهزینه، پر زرق و برق و به ظاهر آینده نگر در یک مکان وجود نداشته است – ۱۱۱۸ ردیاب میون، ۴۹۰۱ ردیاب ذرات الکترومغناطیسی، ۷۸ هزار متر مربع آرایه آشکارساز چرنکوف و ۱۸ تلسکوپ اشعه گاما زاویه دید گسترده. در بالای کوه ۴۴۱۰ متری در جنوب شرقی تبت، این دستگاه‌ها رصدخانه بزرگ «لاهاسو» (Lhaaso) را تشکیل می‌دهند، بزرگترین ردیاب اشعه کیهانی در جهان.
چندی پیش، محققانی از لاهاسو تشخیص درخشان‌ترین نور کیهانی را اعلام کردند که طبق قانون فیزیک، نباید وجود داشته باشد. از همه مهمتر، لاهاسو به منجمان چینی کمک کرد تا در کمتر از یک سال بیش از دوازده منبع مرموز در کهکشان ما را کشف کنند که به طور مداوم در حال تولید پرتوهای کیهانی غیرقابل انرژی هستند.
کائو جن، دانشمند ارشد پروژه لاهاسو گفت: “این دریچه‌ای به یک دنیای کاملاً جدید باز می‌کند.”
تا این اواخر برای اکثر مردم دنیا، چین یک کارخانه جهانی برای تولید محصولات ارزان بود. حتی در داخل کشور نیز یک جمله مشهور وجود دارد: “ما ۸۰۰ میلیون پیراهن برای خرید هواپیمای بوئینگ تولید می‌کنیم”.
اما این یک کلیشه است که تا حد زیادی سرمایه گذاری مداوم چین در تاسیسات تحقیقاتی با هدف سبقت گرفتن از غرب در علم و فناوری را پنهان می‌کند.
بسیاری از این امکانات در مقیاس بزرگ ساخته شده‌اند تا همانطور که یک فیزیکدان مستقر در پکن توصیف می‌کند، “کارخانه اکتشافات” شود. در کوه‌های دورافتاده استان گوئیجو واقع در جنوب غربی چین، تلسکوپ Fast به عنوان بزرگترین رادیو تلسکوپ روی زمین مستقر شده است. Fast با یک دیش رادیویی به عرض ۵۰۰ متر، بیش از ۴۰۰ اختر کشف کرده است که بیش از مقدار کشف شده توسط تلسکوپ‌های آمریکایی و اروپایی در همان دوره است.
در ماه جاری، محققان رصدخانه‌های نجوم ملی چین گزارش دادند که برخی از اخترها یا ستاره‌های در حال مرگ که مانند یک چراغ راهنما می‌تابند، دارای یک رفتار چرخشی هستند که باز هم با معادلات فیزیکی شناخته شده قابل توضیح نیست.
وو زوئبینگ استاد نجوم در دانشگاه پکن در این باره گفت: چین مدتهاست که غرب را در کشف جهان دنبال می‌کند. نجوم که به ندرت بازدهی اقتصادی داشت، برای محققان چینی چیزی نزدیک به یک تجمل بود.
وی افزود: “به لطف Fast ، Lhaaso و دیگر پلتفرم‌های بزرگ تحقیقاتی که اخیراً ساخته شده‌اند یا به زودی ساخته خواهند شد، چشم انداز تحقیقات نجومی چین به سرعت در حال تغییر است. اشعه کیهانی و اکتشافات اختر فقط آغاز کار است. کارهای هیجان انگیز دیگری در آینده وجود خواهد داشت. سخت افزارهای عالی منجر به اکتشافات بزرگ می‌شود.”
ایالات متحده اولین کشور در جهان است که تحقیقاتی راجع به هایپرسونیک (مافوق صوت) انجام می‌دهد. حرکت در هوا با چنین سرعتی از بسیاری از قوانین فیزیکی شناخته شده آیرودینامیک سرپیچی می‌کند. به دلیل این شکاف‌ها در دانش، بسیاری از آزمایشات ایالات متحده و متحدانش بی‌نتیجه ماند.
بعد از ساخت بزرگترین تونل بادی جهان موسوم به JF12 توسط چین برای شبیه سازی فیزیک پرواز مافوق صوت، وضعیت تغییر کرد. این تونل بادی به محققان چینی کمک کرد تا در بسیاری از مسائل مانند گرمایش و تلاطم که می‌تواند پرواز مافوق صوت را به خطر بیندازد، به پیشرفت‌هایی دست یابند. پس از چندین پرواز آزمایشی موفقیت آمیز بر فراز صحرای گوبی، چین سلاح‌های مافوق صوت را با قابلیت نفوذ به هر سیستم دفاع موشکی مستقر کرده است.
JF22، یک تونل مافوق صوت بسیار بزرگتر و قدرتمندتر است که در منطقه هوآیرو در شمال پکن برای توسعه هواپیماهای فضایی در حال ساخت است که می‌تواند روزی از یک فرودگاه معمولی بلند شود و روی ایستگاه فضایی بنشیند.
اکثر دانشمندان چینی اتفاق نظر دارند که امکانات بزرگ تحقیقاتی منجر به کشف‌های جدید می‌شود. اما همه آنها به دلیل هزینه‌ها، از پروژه‌ای در مقیاس بزرگ پشتیبانی نمی‌کنند.
برخی از فیزیکدانان چینی، عمدتاً از نسل جوان، پیشنهاد ساخت یک شتاب دهنده پوزیترون الکترونی دایره‌ای را مطرح کرده‌اند، تاسیساتی غول پیکر به اندازه دو برابر شتاب دهنده بزرگ هادرونی در اروپا. این شتاب دهنده فوق العاده چینی به “کارخانه هیگز” نیز معروف است، زیرا می‌تواند مقدار زیادی بوزون هیگز تولید کند، ذره‌ای اساسی که به عقیده بسیاری از محققان منجر به ایجاد فیزیک جدید خواهد شد.
چن نینگ یانگ برنده ۹۹ ساله جایزه نوبل فیزیک که تابعیت آمریکا را رها کرده و به چین برگشته است، با این ایده مخالفت کرده است. یانگ در موارد متعددی بر اینکه دوران طلایی فیزیک با انرژی زیاد گذشته است تاکید کرده و معتقد است پول ساخت کارخانه هیگز می‌تواند در زمینه‌های دیگر استفاده شود.
اگرچه این ابر شتاب دهنده همچنان مورد بحث است، اما بیشتر پروژه‌های بزرگ علمی پیشنهادی محققان چینی توسط دولت چین تأیید شده‌اند. یکی از بهترین نمونه‌های شناخته شده اولین ماهواره کوانتومی جهان و طولانی ترین شبکه ارتباطی روی زمین است.
علم کوانتوم، فیزیک عجیب ذرات اتمی را مورد مطالعه قرار می‌دهد اما ساخت تاسیسات در مقیاس بزرگ به دانشمندان چینی این امکان را داد تا پدیده‌هایی را کشف کنند که هرگز در آزمایشگاه مشاهده نمی‌شود.
این دیدگاه‌ها به توسعه فناوری‌های پیشگامانه در چین کمک کرد، از جمله قدرتمندترین نمونه اولیه کامپیوترهای کوانتومی جهان که اخیراً توسط محققان دانشگاه علم و صنعت چین در هفی در استان آنهویی ساخته شده است.
بر اساس اعلام کمیسیون توسعه و اصلاحات ملی چین، بیش از ۵۰ مرکز تحقیقاتی در مقیاس بزرگ در سال‌های اخیر ساخته شده است یا در حال ساخت و ساز در سراسر کشور است.
این مراکز شامل قدرتمندترین ژنراتور لیزر در جهان برای تحریک واکنش همجوشی هسته‌ای، یک ایستگاه فضایی، یک ایستگاه رباتیک در اعماق دریا در دریای چین جنوبی و بزرگترین شبکه ۵G جهان برای توسعه و آزمایش فناوری جدید هوش مصنوعی است که منجر به تولید خودروهای خودران می‌شود.
برای لی ران یک ستاره شناس در پکن گفت که بزرگترین هیجان موجود در ایستگاه تحقیقاتی فضایی چین، یک تلسکوپ فضایی بسیار بزرگ است که می‌تواند ۳۰۰ برابر بزرگتر از تلسکوپ فضایی افسانه‌ای هابل عکس بگیرد.
تلسکوپ فضایی ۱۸ تنی چین پس از اتمام ساخت ایستگاه فضایی این کشور در سال آینده پرتاب می‌شود. روزنامه دولتی گوانگمینگ دیلی به نقل از لی، یکی از اعضای پروژه تلسکوپ، نوشت: “این تلسکوپ می‌تواند از ۲ میلیارد کهکشان عکس با وضوح بالا بگیرد.”
