جو بایدن بر توانایی چین در تامین تراشه‌های پیشرفته تقویت کننده مدل‌های هوش مصنوعی و کاربردهای نظامی، نظارت‌های گسترده‌ای را اعمال کرده است. اما پاسخ پکن به این اقدامات آمریکا، سرمایه‌گذاری میلیارد دلاری در کارخانه‌های تولید تراشه‌های به اصطلاح قدیمی بود که هنوز استفاده از آنها ممنوع نشده است. این تراشه‌ها هنوز در اقتصاد از جهانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند و در زمره اجزای حیاتی سازنده همه چیز، از گوشی‌های هوشمند و خودروهای الکتریکی گرفته تا سخت‌افزارهای نظامی به شمار می‌آیند.
همین موضوع نگرانی‌های تازه‌ای را درباره تأثیرات بالقوه چین در این زمینه ایجاد کرده و به گفته منابع مطلعی که خواستند نامشان فاش نشود، به برگزاری مذاکراتی محرمانه درباره جلوگیری از اقتدار بیشتر چین در این حوزه منجر شده است. به گفته این افراد، ایالات متحده مصمم است تا از تبدیل شدن تراشه‌ها به نقطه‌ی قوتی برای چین جلوگیری کند.
جینا ریموندو، وزیر بازرگانی ایالات متحده، هفته گذشته در میزگردی که در موسسه امریکن اینترپرایز برگزار شد، به این موضوع اشاره کرد. او گفت: «مقدار پولی که چین در حمایت از ظرفیت مازاد تراشه‌های بالغ و قدیمی هزینه کرده، معضلی به وجود آورده که باید درباره آن فکر کنیم و برای پیشی گرفتن از آن، با متحدان خود همکاری کنیم.»
یک مقام ارشد دولت بایدن گفته است که هنوز زمانی برای انجام اقدامات مورد توافق تعیین نشده ودر حال حاضر در مرحله جمع‌آوری اطلاعات هستیم، اما تمام گزینه‌ها روی میز است. سخنگوی شورای امنیت ملی ایالات متحده در این خصوص اظهار نظر نکرد اما سخنگوی کمیسیون اروپا گفت این نهاد اقدامات لازم را برای حفظ منافع خود انجام خواهد داد و در تلاش است تا وابستگی اروپا به شرکت‌های خارجی برای تامین تراشه‌های بالغ و پیشرفته را کاهش دهد.
پیشرفته‌ترین نیم‌رسانا‌ها با استفاده از فرآیند ریخته‌گری ۳ نانومتری تولید می‌شوند که در حال حاضر پیشرفته‌ترین فناوری تولید تراشه جهان محسوب می‌شود. فناوری قدیمی تولید تراشه که بیش از یک دهه پیش معرفی شده است، از تجهیزات ۲۸ نانومتری یا بالاتر استفاده می‌کند.
منابع آگاه همچنین گفته‌اند که مقامات ارشد اتحادیه اروپا و ایالات متحده به دلایل اقتصادی و امنیتی از تلاش پکن برای تسلط بر این بازار نگران هستند و از اینکه شرکت‌های چینی در آینده، تراشه‌های قدیمی خود را در بازارهای جهانی با قیمت بسیار پایین عرضه کرده و مانند صنعت انرژی خورشیدی، رقبای خارجی را از صحنه تجارت به در کنند، هراس دارند.
به گفته آنها، شرکت‌های غربی ممکن است برای تامین این نیمه‌رساناها به چین وابسته شوند. خرید چنین قطعات مهم فناورانه از چین ممکن است به ایجاد مخاطرات امنیت ملی برای این کشورها منتهی شود، به خصوص اگر سیلیکون مورد نیاز، برای به کار بردن در تجهیزات دفاعی استفاده شود.
رابرت دالی و متیو تورپین، پژوهشگران اندیشکده موسسه هوور در دانشگاه استنفورد، در مقاله اخیر خود نوشته بودند که ایالات متحده و شرکای آن باید مراقب رفتار غیربازاری شرکت‌های نیمه‌رسانای نوظهور چین باشند. به مرور زمان، ایالات متحده یا شرکای او به زنجیره‌های تامین چینی جدیدی وابسته می‌شوندکه در حال حاضر وجود ندارند و این موضوع، به استقلال استراتژیک ایالات متحده لطمه می‌زند.
در اوج همه‌گیری کووید و شوک کاهش عرضه که شرکت‌هایی از جمله اپل و کارخانه‌های خودروسازی را تحت تأثیر قرار داد، اهمیت تراشه‌های قدیمی برجسته شد. کمبود تراشه به زیان صدها میلیارد دلاری در بخش فروش کسب و کارها منجر شد. اجزای ساده‌ای مانند مدارهای مدیریت انرژی، برای محصولاتی مانند گوشی‌های هوشمند و خودروهای الکتریکی و همچنین تجهیزات نظامی مانند موشک و رادار ضروری هستند.
ایالات متحده و اروپا در تلاش هستند تا تولید تراشه داخلی خود را تقویت کنند تا وابستگی به تراشه آسیا را کاهش دهند. در همین راستا، دولت‌ها از محل منابع مالی عمومی مبالغی را برای حمایت از کارخانه‌های محلی اختصاص داده‌اند که می‌توان به بودجه ۵۲ میلیارد دلاری دولت بایدن برای قانون تراشه و علم اشاره کرد.
با این حال ممکن است تولیدکنندگان داخلی متمایل به سرمایه‌گذاری در حوزه‌ای نباشند که مجبور به رقابت با کارخانه‌های چینی بهره‌مند از حمایت قوی دولت چین شوند. به همین خاطر، دولت بایدن و متحدانش قبل از تصمیم‌گیری در مورد اقدامات آتی، به ارزیابی میزان تمایل شرکت‌های غربی برای سرمایه‌گذاری در چنین پروژه‌هایی مشغولند.
در حالی که قوانین ایالات متحده که اکتبر گذشته وضع شد، توسعه قابلیت‌های پیشرفته ساخت تراشه در چین را کند کرده است، اما عملا بر توانایی این کشور در استفاده از تکنیک‌هایی که قدیمی تر از ۱۴ نانومتر هستند، تاثیری نگذاشت. همین امر باعث شده که شرکت‌های چینی سریع‌تر از همه کشورهای دنیا به ساخت کارخانه‌های جدید بپردازند. طبق تحلیل گروه تجاری SEMI، پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۶، چین موفق به ساخت ۲۶ کارخانه تولید تراشه شود که از ویفرهای ۲۰۰ و ۳۰۰ میلی‌متری استفاده می‌کنند. در مقابل، برای قاره آمریکا ساخت تنها ۱۶ کارخانه پیش‌بینی شده است.
سرمایه‌گذاری‌های هنگفت برای شرکت‌های چینی این امکان را فراهم آورده است که به رغم افزایش تنش‌ها بین واشنگتن و پکن، هم‌چنان به تامین نیازهای بازار غرب ادامه دهند. علیرغم قرار گرفتن در لیست سیاه دولت آمریکا، حدود ۲۰ درصد از فروش سال گذشته شرکت Semiconductor Manufacturing International Corp یا SMIC که از آن به عنوان قهرمان تولید تراشه چین یاد می‌شود، متعلق به مشتریان مستقر در ایالات متحده از جمله شرکت Qualcomm بوده است.
پیتر ونینک، مدیر عامل شرکت ساخت تجهیزات تولید تراشه هلندی ASML Holding NV، در اواسط ژوئیه به تحلیلگران گفت:” الکتریکی‌سازی خودروها، انتقال انرژی، اینترنت اشیاء در فضای صنعتی، گسترش زیرساخت‌های مخابراتی، فناوری باتری و همه و همه، برجسته‌کننده نقش حیاتی نیمه‌رساناهای نیمه‌پیشرفته و پیشرفته هستند و چین پیشتاز بلامنازع این حوزه است.»
منبع: bloomberg
