به گزارش ساوت چاینا مورنینگ پست، چین در حوزه رباتیک انسان‌نما نیز پیشرفت چشمگیری داشته است؛ بخشی از فناوری پیشرفته که این کشور در آن پیشتاز است. این صنعت نوپا ظرفیت بالایی برای خلق ارزش دارد، چرا که توسعه‌دهندگان رباتیک نه تنها مالک دارایی‌های تولید و سخت‌افزاری هستند، بلکه مالک مالکیت فکری هوش مصنوعی‌ای نیز هستند که توانمندی‌های این ربات‌ها را هدایت می‌کند.
اقتصاد جهانی مدرن، بر محور مالکیت فکری می‌چرخد. پژوهش سال ۲۰۲۳ مدرسه بازرگانی اندرسون دانشگاه UCLA نشان داد که بیش از ۹۰ درصد دارایی‌های کل موجود در ترازنامه شرکت‌های S&P 500، دارایی‌های ناملموس بوده است.
در بازار، مالکیت فکری بیش‌ازپیش به‌عنوان محرک رشد بیشتر ارزش سهام شرکت‌های چینی شناخته می‌شود؛ آخرین نمونه برجسته آن، رونق بخش زیست‌فناوری چین است.
این جهش ناشی از چه بوده است؟ گذار از صنعتی متکی به تولید انبوه و داروهای ژنریک کم‌هزینه به سمت نوآوری‌های باارزش بالا، نتیجه تصمیمات سیاستی هدفمند و ایجاد فضای رقابتی در بازار داخلی بوده است. از سال ۲۰۱۸، دولت چین با راه‌اندازی یک طرح ملی تدارکات، کنترل قیمت داروها را در دستور کار قرار داد که با مذاکره متمرکز و خرید عمده، صرفه‌جویی‌های چشمگیری به همراه داشت. مطالعه سال ۲۰۲۴ دانشگاه علم و فناوری هنگ‌کنگ نشان داد که این برنامه تاکنون بیش از ۵۰۰ میلیارد یوان (حدود ۶۹٫۳ میلیارد دلار آمریکا) برای سیستم سلامت چین صرفه‌جویی کرده که عمدتاً از بخش داروهای ژنریک بوده است.
همزمان، استراتژی بلندپروازانه «ساخت چین ۲۰۲۵» زیست‌فناوری را به اولویت ملی ارتقا داد و سرمایه و استعدادها را به این بخش هدایت کرد؛ مشابه اقداماتی که در حوزه‌هایی مانند انرژی تجدیدپذیر، رباتیک و فناوری ریلی انجام شد. اصلاحات مقرراتی اعلام‌شده در سال ۲۰۱۵ نیز با هدف تسهیل تأیید دارو، تضمین یکپارچگی داده‌ها و افزایش شفافیت اجرا شد.
حمایت سیاستی همچنان ادامه دارد. تازه‌ترین ابتکار در اول ژوئیه اعلام شد، زمانی که اداره ملی امنیت سلامت چین اقدامات جدیدی برای تقویت توسعه داروهای نوآورانه معرفی کرد که شامل مشوق‌های تحقیق و توسعه، تسهیل مقررات، بهبود دسترسی بیمارستانی و پوشش بیمه‌ای بود.
نتیجه این سیاست‌ها، ایجاد مسیری فوق‌سریع برای نوآوری دارویی در چین بوده است. ده سال پیش، شرکت‌های چینی تنها ۱۶۰ ترکیب نوآورانه — حدود ۶٪ از دارایی‌های دارویی در حال توسعه جهانی — در اختیار داشتند. امروز این رقم به ۳۶٪ رسیده و چین پس از آمریکا در رتبه دوم جهان قرار دارد. بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴، ۲۰ شرکت چینی در میان ۵۰ شرکت برتر جهان از نظر تولید داروهای نوآورانه قرار گرفتند، در حالی که در پنج‌سال پیش از آن فقط پنج شرکت چنین جایگاهی داشتند.
شاید شگفت‌انگیزترین تحول، چرخش جهت صنعت باشد: شرکت‌های زیست‌فناوری چین اکنون مالکیت فکری خود را به شرکت‌های چندملیتی واگذار می‌کنند تا در سراسر جهان آزمایش و تجاری‌سازی شود؛ فرآیندی که «واگذاری حق امتیاز» یا Out-licensing نام دارد. پیش‌تر، مسیر برعکس بود، شرکت‌های چینی حقوق داروهای مرحله اولیه را از شرکت‌های خارجی می‌خریدند و سپس برای بازار داخلی توسعه می‌دادند.
اکنون، این روند وارونه شده و سودآوری چشمگیری به همراه داشته است. در سال ۲۰۲۵، ارزش معاملات واگذاری حق امتیاز بین تولیدکنندگان داروی جهانی و شرکت‌های زیست‌فناوری چینی به ۶۶ میلیارد دلار رسیده که از کل ارزش معاملات مشابه در جهان طی سال ۲۰۲۴ بیشتر است. تنها در ۲۸ ژوئیه، شرکت چندملیتی GlaxoSmithKline یک قرارداد ۱۲٫۵ میلیارد دلاری با شرکت Jiangsu Hengrui Pharmaceuticals برای ۱۲ دارو و درمان مرحله پیش‌بالینی امضا کرد..
هرچند سیاست‌های حمایتی و گاه محافظه‌کارانه آمریکا ممکن است چالش ایجاد کند، اما شرکت‌های چینی از پیش بازار خود را متنوع کرده‌اند. از سال ۲۰۲۳، اروپا مقصد اصلی داروهای توسعه‌یافته در چین بر اساس حجم واگذاری حق امتیاز بوده و بازارهای دیگر آسیا-اقیانوسیه نیز رو به گسترش هستند.
مدل واگذاری حق امتیاز برای رهبران نوپای زیست‌فناوری چین بسیار سودآور بوده و تنها به دلیل تولید محصولات واقعاً پیشرو در جهان بر پایه مالکیت فکری نوآورانه باارزش امکان‌پذیر است. زیست‌فناوری چین ظرفیت عظیمی برای پیشبرد اقتصاد مالکیت فکری کشور دارد، اگرچه کارهای بسیاری باقی مانده است. دستیابی به جایگاه برتر مستلزم پرورش فرهنگ ریسک‌پذیری، جذب استعدادهای طراز اول و تضمین حفاظت مؤثر از مالکیت فکری است. با تحقق این موارد، زیست‌فناوری چین می‌تواند به نیروی اقتصادی مسلط در سال‌های پیشرو بدل شود و سهم بیشتری در بازار سهام متنوع هنگ‌کنگ ایفا کند.
منبع: scmp
