به گزارش چاینا دیلی، این پروژه، نتیجه همکاری میان مرکز تعالی علوم مغز و فناوری اطلاعات در آکادمی علوم چین و بیمارستان هواشان وابسته به دانشگاه فودان است. با آغاز این آزمایش، چین به دومین کشور جهان پس از ایالات متحده تبدیل شده که فناوری رابط تهاجمی مغز و رایانه تهاجمی را به مرحله آزمایش انسانی رسانده است.
از زمان کاشت این ایمپلنت در مارس ۲۰۲۵، دستگاه بدون بروز عفونت یا نقص عملکردی به‌طور پایدار در مغز بیمار عمل کرده است. تیم تحقیقاتی ابراز امیدواری کرده‌اند که این سیستم تا سال ۲۰۲۸ مجوز قانونی دریافت کرده و با هدف ارتقای کیفیت زندگی برای میلیون‌ها نفر که با قطع عضو، آسیب کامل نخاعی یا بیماری‌هایی مانند ALS مواجه هستند، وارد بازار شود.
معاون مدیر مرکز تعالی علوم مغز و فناوری اطلاعات، تأکید کرد که فناوری رابط تهاجمی مغز و رایانه راهی برای برقراری ارتباط و کنترل مستقیم میان مغز و دنیای بیرون فراهم می‌کند. او افزود: «این فناوری نه تنها پنجره‌ای نو برای درک عملکرد مغز است، بلکه مسیری برای درمان بیماری‌ها و توسعه شیوه‌های جدید تعامل انسان و ماشین به‌شمار می‌رود.»
در گذشته، خوانش سیگنال‌های مغزی از طریق دستگاه‌های بزرگ و پیچیده صورت می‌گرفت. اما به گفته یکی از دانشمندان، عضو آکادمی علوم چین، اکنون فرآیند کوچک‌سازی و یکپارچه‌سازی این فناوری بسیار پیشرفت کرده است. این دانشمند اعلام کرد که الکترودهای عصبی جدید این پروژه تنها یک درصد قطر موی انسان را دارند و حضور آن‌ها در مغز به‌سختی توسط سلول‌های عصبی احساس می‌شود، بنابراین آسیب بافتی به حداقل می‌رسد.
این الکترودهای فوق‌انعطاف‌پذیر قادرند سیگنال‌های عصبی را با دقت بالا و در مقیاس گسترده برای مدت طولانی ثبت کنند. آزمایش‌های قبلی این سیستم روی جوندگان، میمون‌ها و سپس انسان، عملکرد و ایمنی آن را تأیید کرده‌اند.
ایمپلنت رابط تهاجمی مغز و رایانه ساخت چین، با قطر ۲۶ میلی‌متر و ضخامت کمتر از ۶ میلی‌متر، تقریباً هم‌اندازه یک سکه است و به گفته دانشمندان ، نصف اندازه نسخه‌ای است که توسط شرکت نورالینک ایلان ماسک توسعه داده شده است. این سیستم قادر است کل فرآیند استخراج سیگنال عصبی، تفسیر نیّت حرکتی و صدور فرمان را تنها در چند ده میلی‌ثانیه، سریع‌تر از یک چشم به هم زدن، انجام دهد.
عمل جراحی کاشت نیز با استفاده از تکنیک‌های کم‌تهاجمی مغز و اعصاب انجام شده که باعث کاهش خطرات و کوتاه شدن زمان بهبودی می‌شود. به گفته ، محقق ارشد تیم از بیمارستان هواشان، این جراحی با دقت میلی‌متری و با کمک ناوبری پیشرفته انجام شده است.
در حال حاضر، فناوری‌های رابط تهاجمی مغز و رایانه به سه دسته تقسیم می‌شوند: غیرتهاجمی، نیمه‌تهاجمی و تهاجمی. در توضیح تفاوت این رویکردها، دانشمندان از مثالی استفاده میکنند: «اگر تماشای یک بازی فوتبال را در نظر بگیریم، روش غیرتهاجمی مانند شنیدن صدای تشویق‌ها از بیرون ورزشگاه است. روش نیمه‌تهاجمی مانند آویزان کردن میکروفن از سقف ورزشگاه است. اما روش تهاجمی مانند قرار دادن میکروفن در کنار بازیکنان و تماشاگران است که اطلاعات دقیق و شفافی از درون زمین بازی ارائه می‌دهد.»
تیم تحقیقاتی اکنون در حال آماده‌سازی مرحله بعدی پروژه است که در آن، بیمار بتواند بازوی رباتیک را برای گرفتن و نگه‌داشتن اشیاء کنترل کند. همچنین، آزمایش‌هایی برای کنترل سگ‌های رباتیک و ربات‌های تجسمی هوشمند در دستور کار قرار دارد تا مرزهای توانمندی‌های بیماران به‌طرز چشمگیری گسترش یابد.
این پروژه نه‌تنها نمایانگر جهشی بزرگ در فناوری عصبی است، بلکه گامی امیدبخش برای توانبخشی عصبی و بازگرداندن استقلال حرکتی به افرادی است که به دلیل شرایط پزشکی شدید، ارتباط فیزیکی با محیط خود را از دست داده‌اند.
آغاز اولین آزمایش بالینی رابط تهاجمی مغز و رایانه دارای فواید و مزایای عمیق، چندبُعدی و تحول‌آفرین در حوزه‌های فناوری‌های عصبی، توانبخشی پزشکی، و تعامل انسان و ماشین است. این نوع اکتشافات، نه‌تنها مرزهای دانش بشری در فهم عملکرد مغز را گسترش می‌دهد، بلکه کاربردهای عملی و نجات‌بخشی برای میلیون‌ها بیمار در سراسر جهان فراهم می‌سازد.
از مهم‌ترین مزایای این نوآوری می‌توان به توانبخشی عصبی بیماران مبتلا به قطع عضو یا آسیب کامل نخاعی اشاره کرد؛ بیمارانی که پیش از این امیدی به بازیابی توان حرکتی نداشتند، اکنون می‌توانند تنها با افکار خود، اعمالی چون بازی کردن، کنترل بازوی رباتیک یا استفاده از ابزارهای دیجیتال را انجام دهند. همچنین، این فناوری مسیر تازه‌ای برای ارتباط مستقیم ذهن انسان با ماشین باز کرده است؛ موضوعی که نه‌تنها در حوزه درمان، بلکه در آینده صنعت، رباتیک، و هوش مصنوعی نیز کاربرد خواهد داشت.
از منظر پزشکی، استفاده از الکترودهای فوق‌العاده ظریف و انعطاف‌پذیر که تنها کسری از قطر موی انسان هستند، گام بلندی در کاهش آسیب‌های بافتی و افزایش ایمنی عمل‌های مغزی به شمار می‌رود. همچنین، توانایی این سیستم در رمزگشایی سیگنال‌های عصبی و تفسیر آن‌ها در کسری از ثانیه، راه را برای توسعه کنترل آنی و دقیق ابزارهای کمکی عصبی هموار می‌سازد.
این پروژه همچنین جایگاه علمی و فناورانه چین در عرصه جهانی را تقویت می‌کند و نشان می‌دهد که کشورهایی فراتر از ایالات متحده نیز در حوزه فناوری‌های پیشرفته نوروفناورانه به مرحله آزمایش انسانی رسیده‌اند.
در مجموع، چنین اکتشافاتی، آینده‌ای را نوید می‌دهند که در آن، ناتوانی‌های فیزیکی دیگر مانع مشارکت فعال افراد در زندگی اجتماعی و شخصی نخواهد بود و انسان می‌تواند از طریق مغز خود، دنیای اطرافش را بازآفرینی کند.
منبع: chinadaily
